Projekt „Węgiel jako toksyczne aktywa finansowe” prowadzony jest od stycznia 2016 roku przez kilka polskich organizacji pozarządowych i finansowany przez KR Foundation.
EKO-UNIA jest partnerem w tym projekcie.
Prywatne instytucje finansowe działające w Polsce nie są w większości zainteresowane strategią dot. zrównoważonego rozwoju firm, w których mają udziały lub które finansują. Instytucje te rzadko domagają się zrównoważonych inwestycji energetycznych. W innych krajach w Europie i na świecie trend odchodzenia sektora finansowego od wspierania spółek i projektów węglowych (oraz innych paliw kopalnych) jest już jednak widoczny.
W Polsce jest tylko jeden fundusz, który opracował i wprowadził Politykę Odpowiedzialnego Inwestowania – Innova Capital. Niestety żadna polska instytucja finansowa nie podpisała Equator Principles – zasad, które zostały przyjęte przez 91 instytucji finansowych (z 37 krajów) na całym świecie, w celu określania i zarządzania ryzykiem środowiskowym i społecznym w projektach. Zasady te mają zapewnić minimalny standard w celu wspierania podejmowania odpowiedzialnych decyzji.
Również polskie media rzadko ukazują tematy związane z zrównoważonym finansowaniem w sektorze energetycznym i odgrywają niewielką rolę w wywieraniu wpływu zarówno na decydentów, jak i na opinię publiczną w tych kwestiach. Wśród dziennikarzy, lokalnych gmin oraz ogółem społeczeństwa nie ma zrozumienia dla zasad kierujących zrównoważonymi i odpowiedzialnymi za klimat inwestycjami.
Celem tego projektu jest więc wpłynięcie na banki oraz inne instytucje finansowe (również OFE), aby zmniejszyły one swoje udziały i zaangażowanie, a w ostateczności aby całkowicie wycofały się z finansowania i wspierania projektów węglowych w Polsce (i Europie), które mają negatywne skutki dla klimatu, jakości powietrza oraz zdrowia ludzi.
Dążymy również do tego, aby stworzyć płaszczyznę dialogu między bankami (i innymi instytucjami finansowymi) oraz samorządami. Chcemy zmienić praktyki kredytowania instytucji finansowych, które wciąż wspierają projekty węglowe, oraz zwiększyć ich zaangażowanie w zrównoważony rozwój. Finansowanie gospodarki niskoemisyjnej może być bardziej efektywne, jeżeli różne instytucje wspólnie wypracują narzędzia finansowania. Im więcej źródeł finansowania, tym większa szansa na publicznie korzystne efekty zdrowotne, społeczne i gospodarcze dla wszystkich zaangażowanych stron.
Nasza teoria zmian opiera się na założeniu, że propagowanie transformacji polskiej energetyki musi obejmować aktywną próbę ograniczenia finansów dostępnych dla przedsiębiorstw energetycznych, górników i producentów sprzętu węglowego. Zmiany w sektorze finansowym są ważnym warunkiem pomyślnej realizacji porozumienia paryskiego przez wszystkie kraje.
