Sytuacja w Polsce

Informacje ogólne

W Polsce energetyka oparta jest przede wszystkim na węglu. Udział węgla w produkcji energii elektrycznej w 2012 roku wyniósł 85% (51% z węgla kamiennego i 34% z węgla brunatnego). Na ich wydobyciu opiera się energetyka cieplna, gdyż wytwarzanie energii ma miejsce w elektrowniach cieplnych opalanych węglem. Elektrownie opalane węglem kamiennym dostarczają na polski rynek 24500 MW mocy, elektrownie opalane węglem brunatnym dostarczają 9233 MW mocy. Na obszarze Polski znajdują się także niewielkie złoża ropy naftowej, a także gazu ziemnego. Nie mają one jednak dużego znaczenia w gospodarce kraju – w 2012 roku ok. 3% energii elektrycznej wyprodukowanej zostało z gazu ziemnego oraz 2% z innych źródeł (w tym ropy naftowej). Udział odnawialnych nośników energii stanowił 10%.

Początki górnictwa w Polsce sięgają najprawdopodobniej XVII wieku, kiedy działała wówczas kopalnia odkrywkowa w Murckach. Kopalnie głębinowe powstały niemalże sto lat później – w 1755 roku. Od dawnych lat zatem węgiel był kluczowym surowcem za ziemiach polskich.

Zasoby węgla brunatnego w Polsce są bardzo znaczne i wynoszą 29 814,7 mln Mg. Rozpoznano ponad 150 złóż w centralnej oraz zachodniej części kraju. Najważniejsze złoża, z których wydobywa się węgiel to Zagłębie Turoszowskie, Zagłębie Bełchatowskie oraz Zagłębie Wielkopolskie.

polska

Odnawialne źródła energii (OZE)

W ostatnich latach w Polsce stopniowo rośnie zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii. Niestety nie towarzyszy temu dobre oprzyrządowanie prawno-finansowe. Zasoby paliw kopalnych wyczerpują się, a problem nadmiernej emisji dwutlenku węgla wzrasta. Członkostwo w Unii Europejskiej oraz zgoda na politykę klimatyczną stworzyły jednak dodatkowy impuls i jednocześnie obowiązek restrukturyzacji polskiego sektora energetycznego.
W lutym 2015 roku w Polsce uchwalona została uchwała o odnawialnych źródłach energii. Według ustawy od stycznia 2016 roku wprowadzone zostaną preferencyjne dopłaty dla właścicieli najmniejszych instalacji OZE w przedziałach mocy do 3 kW i do 10 kW – w ramach tzw. systemu taryf gwarantowanych.

Energia odnawialna dopiero zaczyna być stosowana na większą skalę, widać już jednak stopniowy wzrost zarówno produkcji jak i zużycia tej energii. Najwięcej energii odnawialnej w 2013 roku pochodziło z biomasy (80,03%), biopaliw (8,2%), wiatru (6,05%), wody (2,46%), biogazu (2,12%), odpadów komunalnych (0,42%), pomp ciepła (0,33%), energii geotermalnej (0,22%) oraz energii słonecznej (0,18%). Niestety w produkcji tej energii bardzo duży udział ma powszechnie krytykowane współspalanie węgla i biomasy w dużych elektrowniach.

Kopalnie odkrywkowe i elektrownie

W Polsce węgiel brunatny, poza nielicznymi wyjątkami, eksploatowany jest metodą odkrywkową. Największe zagłębie znajduje się w Bełchatowie. 20% krajowej energii elektrycznej dostarcza znajdująca się tam elektrownia. Jest ona jedną z największych elektrowni w Europie o mocy energetycznej 4320 MW. Ponadto duże znaczenie mają elektrownie Konin i Turek, które wytwarzają łącznie energię o mocy około 2700 MW, elektrownia Turów w Bogatyni o mocy 2000 MW oraz zespół elektrowni Pątnów-Adamów-Konin (2512 MW).
W ciągu 20 – 30 lat większość istniejących w Polsce kopalń węgla brunatnego zostanie zamknięta z powodu wyczerpania się złóż. Przewiduje się, że czynne kopalnie będą mogły pracować (przy spadającym poziomie wydobycia) przez następujący okres:

  • – „Adamów” – do 2029 roku,
  • – „Turów” – do 2035 roku,
  • – „Konin” – do 2037 roku,
  • – „Bełchatów” – do 2050 roku.

Są jednak plany i trwają przygotowania ze strony koncernów energetycznych na otwarcie nowych kopalni odkrywkowych. Dotyczy to w woj. lubuskiego (kopalnia Gubin-Brody), Złoczewa koło Łodzi oraz Piasków, Ościsłowa i Dęby Szlacheckich w okolicach Konina, południowej i wschodniej Wielkopolski. Polska Grupa Energetyczna (PGE) oraz PAK prowadzą w tych regionach silny lobbying przekonując lokalne społeczności, że inwestycje są konieczne. W wielu gminach przeprowadzone zostały jednak referenda, w których większość mieszkańców opowiada się przeciwko powstaniu nowych kopalni odkrywkowych węgla brunatnego.