Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA podpisało się pod wspólnym apelem wrocławskich organizacji pozarządowych do Prezydenta Wrocławia Jacka Sutryka w sprawie budowy nowego odcineka obwodnicy śródmiejskiej.
Petycję może podpisać każdy na stronie:
Poniżej przedstawiamy treść listu:
APEL do Sz. P. Jacka Sutryka
Prezydenta Wrocławia
w sprawie planowanej budowy północnego fragmentu obwodnicy śródmiejskiej
Panie Prezydencie,
w
związku z ogłoszonymi planami rozpisania przetargu na budowę fragmentu
obwodnicy śródmiejskiej na Sołtysowicach chcemy wyrazić swoje
zaniepokojenie jej planowanym przebiegiem oraz zakwestionować potrzebę
realizacji tej inwestycji. Nalegamy na odstąpienie od budowy drogi lub co najmniej zmianę jej obecnie planowanego przebiegu. Przeciw budowie drogi w jej obecnym kształcie stoją argumenty przyrodnicze, komunikacyjne, klimatyczne oraz społeczne.
1. argumenty przyrodnicze
Odstojnik za CH Korona jest miejską enklawą różnorodności biologicznej, miejscem rozrodu co najmniej 7 gatunków płazów, stwierdzonych m.in. podczas inwentaryzacji herpetologicznej, której wyniki zostały przekazane do RDOŚ Wrocław oraz Urzędu Miasta Wrocławia. W dodatku zbiornik ten i jego otoczenie stanowi siedlisko dla chronionych gatunków gadów (2 gatunki) oraz licznych ptaków, z których można wspomnieć m.in. gągoła, dla którego w 2020 roku zaobserwowano pierwszy potwierdzony lęg dla Wrocławia (dane z Kartoteki Awifauny Śląska). Na szczególną uwagę zasługuje obecność kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej, gatunków wymienionych w II i IV załączniku Dyrektywy Siedliskowej UE, w polskim prawie wymagających ochrony czynnej. W regionie dolnośląskim niewiele jest miejsc, w których gatunki te stanowią przedmiot ochrony w ramach sieci Natura 2000, dlatego też zasługują one na szczególną ochronę, a nie niszczenie kolejnych siedlisk. Gatunki te to perły przyrodnicze, a w skali Europy tego typu siedliska chroni się ze szczególną troską. W zbiorniku rozród odbywa też rzekotka drzewna, wrażliwy na zmiany w środowisku płaz, rzadko goszczący w miastach. Wrocław jest miastem aspirującym do najwyższych standardów europejskich, dlatego też powinien obejmować szczególną ochroną zasoby przyrodnicze. Budowa drogi przez zbiornik lub nawet w jego pobliżu będzie wiązała się ze zniszczeniem tego cennego ekosystemu – czy to wskutek bezpośrednich prac w jego obrębie, czy to wskutek odwodnienia terenu pod budowę drogi.
Stawy Sołtysowickie również stanowią miejsce rozrodu i siedlisko życia chronionych gatunków płazów i ptaków, m.in. dzięcioła czarnego, gatunku rzadko spotykanego w miastach, wpisanego do załącznika 1 Dyrektywy Ptasiej, którego siedliska powinny być chronione. Przebieg drogi w pobliżu miejsc przebywania dzięcioła spowoduje jego wycofanie z siedliska. Zanieczyszczenia generowane przez drogę będą przedostawały się do stawu i powodowały pogorszenie jakości jego wód, co negatywnie wpłynie na organizmy tam żyjące. Nie można także zapomnieć o starodrzewiu, rosnącym przy stawach Sołtysowickich – realizacja drogi to konieczność wycięcia wielu starych, tlenotwórczych drzew. Nie ma naszej zgody na zniszczenie kolejnych, niezwykle cennych siedlisk przyrodniczych. W przeciągu ostatnich kilkunastu lat z krajobrazu miejskiego po kolei znikają kolejne zbiorniki wodne, rozlewiska, będące miejscem rozrodu i żerowania gatunków chronionych. Stale spada różnorodność biologiczna, do której ochrony władze samorządowe są zobligowane. Rozwój miasta nie może odbywać się kosztem przyrody.
Należy przy tym zwrócić uwagę, że ewentualna minimalizacja wpływu inwestycji (poprowadzenie estakady nad terenami przyrodniczo cennymi) lub kompensacja przyrodnicza (odłów płazów i przenoszenie do nowego siedliska zastępczego) będzie wiązała się z milionowymi kosztami. W dodatku translokacja płazów to działanie obarczone dużym ryzykiem niepowodzenia (nieprzetrwania populacji w zastępczym siedlisku), które powinno być wdrażane jedynie w stanie najwyższej konieczności przy braku alternatywnych rozwiązań. W tym przypadku alternatywne rozwiązania istnieją, dlatego nie ma podstaw do kompensacji przyrodniczej.
2. argumenty klimatyczne
W
2019 roku rada Miejska Wrocławia przyjęła Plan Adaptacji Miasta
Wrocławia do zmian klimatu do roku 2030 (MPA), którego celem
strategicznym jest adaptacją miasta do zmian klimatu zgodnie z ideą
zrównoważonego rozwoju miasta 3Z (zdrowego, zielonego, zadowolonego).
Jednym z działań adaptacyjnych wpisanych w MPA jest „Działanie
ukierunkowane (…) na budowę nowych oraz rozwój istniejących sieci
powiązanych przestrzennie i funkcjonalnie obszarów naturalnych i
pół-naturalnych, obejmujących wszystkie możliwe formy zieleni urządzonej
i nieurządzonej z uwzględnieniem elementów zielono-błękitnej
infrastruktury”. Warto również podkreślić, że zapisy MPA obejmują także
“działania ukierunkowane (…) na ograniczanie ryzyka utraty
bioróżnorodności szczególnie na obszarach prawnie chronionych w
perspektywie zmian klimatu”.
Budowa
drogi, która nie rozwiąże problemów komunikacyjnych (por. punkt 3),
która będzie generować zanieczyszczenia powietrza i wody, będzie
ingerować w system rowów retencyjnych po średniowiecznym grodzisku i
doprowadzi do zaniku terenów zielonych (Rodzinnych Ogródków Działkowych)
oraz cennego przyrodniczo zbiornika wodnego wraz z jego różnorodnością
biologiczną (a zatem wpłynie silnie na strukturę przestrzenną miejskiej
wyspy ciepła), z
pewnością nie może zostać uznana za działanie spójne ze strategicznym
celem, do którego miasto się zobowiązało, przyjmując MPA. Zanik
powierzchni biologicznie czynnych powodować będzie zwiększoną podatność i
zmniejszony potencjał adaptacyjny miasta na zmiany klimatyczne. Ponadto
w 2019 został przyjęty alarm klimatyczny, zgodnie z którym
przyspieszenie działań prowadzących do mitygacji i adaptacji do zmian
klimatu ma być priorytetem polityki miasta.
3. argumenty transportowe
Budowa nowej drogi w dłuższej perspektywie nie rozwiąże problemów komunikacyjnych –
za kilka lat będzie ona tak samo zakorkowana, jak istniejące dziś
ulice, ponieważ więcej osób będzie przesiadać się do samochodu. Jest to
zjawisko powszechnie znane i wielokrotnie zbadane oraz oparte na
licznych przykładach. Ponadto funkcją obwodnicy jest zmniejszenie ruchu z
centrum i przeniesienie jej na obwód miasta, planowana droga nie ma
możliwości wypełnić tej funkcji. W dalszej perspektywie będziemy
zmuszeni odchodzić od transportu samochodowego z powodów ekologicznych,
klimatycznych, ekonomicznych i z powodu rosnącej świadomości
mieszkańców, z perspektywy czasu decyzja o budowie drogi straci sens.
Rozwiązaniem jest inwestowanie w transport zbiorowy. Na północy
Wrocławia biegnie aktualnie nieczynna linia, stanowiąca łącznik między
Sołtysowicami a Osobowicami – niskoemisyjna, ekologiczna alternatywa,
biegnąca równolegle do planowanej obwodnicy śródmiejskiej. Poza tym
problemem osiedla jest brak wygodnego i odpowiednio często kursującego
transportu autobusowego.
Środki
przeznaczone pod budowę drogi można by było przeznaczyć na o wiele
skuteczniejsze w odkorkowywaniu miasta wsparcie transportu zbiorowego.
4. argumenty społeczne
Tereny zieleni pełnią ważną rolę z punktu widzenia utrzymywania i budowania więzi społecznych, a usługi ekosystemowe dostarczane przez nie są zwykle niedoszacowane w systemach zarządzania miastem. To, jak ważna jest zieleń dla mieszkańców miasta, najlepiej pokazuje liczba zielonych projektów zgłaszanych do Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego, która z roku na rok rośnie. W 2020 roku na osiedlu Lipa Piotrowska, Widawa, Pawłowice, Sołtysowice, Polanowice-Poświętne-Ligota został wybrany do realizacji projekt nr 7, którego uzasadnienie najlepiej oddaje stosunek mieszkańców do terenów zielonych: “Ideą projektu jest zorganizowanie mieszkańcom Wrocławia zielonej i sportowej przestrzeni do odpoczynku i rekreacji, nawet w środku gęstej zabudowy. Wrocław boryka się z problemem smogu. Rośliny mają zdolność redukcji zanieczyszczeń powietrza, dlatego każda ilość zieleni jest dla miasta na wagę złota. Ważny jest również aspekt estetyczny. Zabudowa Wrocławia staje się coraz bardziej zwarta, zieleń zanika. Jej niedostateczna ilość w sposób negatywny wpływa na komfort życia mieszkańców.”.
Nie na darmo też deweloperzy na wizualizacjach pokazują inwestycje mieszkaniowe na tle zieleni – wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że zieleń jest ważna. Nasze najlepsze wspomnienia zwykle dotyczą bliskości przyrody i możliwości spędzania czasu na jej łonie – nie warto próbować pozbawiać tego kolejnych pokoleń.Stawy Sołtysowickie oraz teren Rodzinnych Ogrodów Działkowych są intensywnie użytkowane przez mieszkańców, spragnionych spędzania czasu na świeżym powietrzu. Budowa drogi będzie wiązała się ze zniszczeniem części zielonej tkanki miasta, jaką są tereny ROD oraz podwyższeniem poziomu hałasu i zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby. Konieczność zniszczenia terenów Rodzinnych Ogrodów Działkowych będzie budziła społeczny sprzeciw, a droga przebiegająca tuż przy stawach na Sołtysowicach znacząco obniży jakość wypoczynku okolicznych mieszkańców.
Podsumowując
– planowany obecny przebieg drogi, będący fragmentem obwodnicy
śródmiejskiej, będzie niekorzystny z punktu widzenia przyrodniczego,
społecznego, komunikacyjnego i z punktu widzenia adaptacji miasta do
zmian klimatu. Jego realizacja będzie wiązała się z niepotrzebnymi
wydatkami na minimalizację wpływu inwestycji na siedliska przyrodnicze,
obniży adaptacyjny potencjał miasta do zmian klimatycznych, wygeneruje
konflikty społeczne oraz nie rozwiąże problemów komunikacyjnych tej
części miasta. Konflikty przestrzenne należy rozwiązywać na etapie
koncepcyjnym, gdyż tylko w tym czasie są one możliwe do efektywnego i
mało kosztochłonnego rozwiązania. W związku z powyższym – i w świetle
przedstawionej argumentacji – wnioskujemy co najmniej o odstąpienie od
planów budowy trasy w obecnym kształcie i wnioskujemy o włączenie danych
przyrodniczych we wszelkie dokumenty (planistyczne, specyfikacje przy
zamówieniach publicznych itp.) dotyczące przyszłości tej inwestycji. Za
najlepsze rozwiązanie uważamy jednocześnie całkowite odstąpienie od
budowy drogi i wydatkowanie pieniędzy publicznych na rozwój
niskoemisyjnego transportu zbiorowego, który w dłuższej perspektywie
będzie dużo korzystniejszą alternatywą.
