Od wielu lat przemysł paliw kopalnych w Polsce — w szczególności sektor węglowy i gazowy — wywiera znaczący wpływ na decyzje polityczne dotyczące przyszłości energetycznej naszego kraju. Poprzez rozbudowane działania lobbystyczne, finansowanie kampanii informacyjnych i udział w procesach decyzyjnych, przedstawiciele tego sektora skutecznie opóźniają transformację energetyczną i blokują ambitne działania na rzecz ochrony klimatu.
Tymczasem Polska, jako strona Porozumienia Paryskiego, zobowiązała się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i odejścia od paliw kopalnych w tempie zgodnym z celem 1,5°C. Utrzymywanie silnych powiązań między władzą publiczną a przemysłem paliw kopalnych stoi w sprzeczności z tym zobowiązaniem, podważa zaufanie społeczne i utrudnia realizację sprawiedliwej transformacji.
W 2025 roku Europa doświadczyła rekordowych upałów, które przyniosły tysiące ofiar i ogromne straty społeczne. Takie tragedie można było ograniczyć, gdyby przez dziesięciolecia nie blokowano ambitnej polityki klimatycznej. Nadal obserwujemy w Polsce wzrost aktywności lobbingowej spółek energetycznych, które – poprzez powiązania z decydentami i instytucjami publicznymi – wpływają na kształt strategii klimatycznych i energetycznych. W rezultacie zamiast realnego odchodzenia od węgla i paliw kopalnych coraz częściej promowane są fałszywe rozwiązania: rozbudowa infrastruktury gazowej czy kosztowne i niesprawdzone technologie, takie jak wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (CCS), które jedynie utrwalają zależność Polski od paliw kopalnych.
My, niżej podpisani, wyrażamy głębokie zaniepokojenie tym stanem rzeczy i wzywamy Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Radę Ministrów oraz polskich przedstawicieli w procesach międzynarodowych, w tym podczas COP30, do podjęcia zdecydowanych działań na rzecz uwolnienia polskiej polityki klimatycznej od wpływów sektora paliw kopalnych.
W szczególności domagamy się:
1. Ograniczenia wpływu lobbingu paliw kopalnych na decyzje rządowe.
Postulujemy wprowadzenie jasnych zasad i procedur ograniczających kontakty przedstawicieli administracji publicznej z lobbystami firm związanych z wydobyciem, sprzedażą lub spalaniem paliw kopalnych. Niezbędne jest publikowanie informacji o wszystkich spotkaniach przedstawicieli rządu z reprezentantami sektora paliw kopalnych, w tym ich tematów, uczestników i celów, oraz opracowanie kodeksu etycznego regulującego takie relacje.
2. Wykluczenia przedstawicieli przemysłu paliw kopalnych z oficjalnej delegacji rządowej na COP30.
Domagamy się, aby Polska była reprezentowana na Konferencji Stron (COP30) wyłącznie przez przedstawicieli administracji publicznej, nauki, samorządów i społeczeństwa obywatelskiego — bez udziału osób powiązanych z sektorem paliw kopalnych lub organizacji przez niego finansowanych. Udział lobbystów branżowych w negocjacjach klimatycznych stoi w sprzeczności z duchem Porozumienia Paryskiego i podważa wiarygodność Polski na arenie międzynarodowej.
3. Poparcia dla wprowadzenia międzynarodowych zasad przejrzystości w ramach UNFCCC. Wzywamy polski rząd do aktywnego poparcia utworzenia ram odpowiedzialności (UNFCCC Accountability Framework), które zabezpieczą negocjacje klimatyczne przed nieuzasadnionym wpływem, m.in. poprzez obowiązkowe ujawnianie konfliktu interesów wszystkich uczestników.
Ograniczenie wpływu przemysłu paliw kopalnych na procesy decyzyjne to warunek konieczny, by Polska mogła prowadzić skuteczną, uczciwą i sprawiedliwą politykę klimatyczną. Tylko dzięki transparentności i wykluczeniu konfliktu interesów możliwe jest budowanie polityki opartej na nauce, solidarności społecznej i trosce o przyszłe pokolenia.
Apelujemy do władz publicznych o podjęcie pilnych działań, które przywrócą zaufanie obywateli do procesu podejmowania decyzji w sprawach klimatu oraz zapewnią, że kierunek polskiej transformacji energetycznej będzie zgodny z interesem publicznym, a nie interesami przemysłu paliw kopalnych.
Inicjatywa powstała w ramach kampanii Fossil Free Politics, w której organizacje z całej Europy apelują do swoich rządów o wykluczenie lobbystów przemysłu paliw kopalnych z procesów decyzyjnych i oficjalnych delegacji na negocjacje klimatyczne.
