Transformacja Energetycznej Ponad Podziałami
kwiecień 2020
| A. Informacje z wybranych działów 1. Klimat i Środowisko 2. Energetyka 3. Rolnictwo | |
| B. Nowe koncepcje, nowe technologie energetyczne 1. Badania technologiczne, innowacje 2. Realizowane / zrealizowane inwestycje | |
| C. Regulacje prawne 1. Nowe regulacje na świecie 2. Regulacje w Unii Europejskiej 3. Regulacje krajowe | |
| D. Finansowanie, dotacje | |
| E. Nowe grupy w sektorze OZE 1. Osoby indywidualne 2. Mali i średni przedsiębiorcy 3. Samorządy, miasta i województwa 4. Inni: sektor edukacji, szkolnictwa wyższego i instytutów badawczych, organizacje pozarządowe, itp. | |
| F. Monitoring transformacji energetycznej 1. Rekordy czasowe (pracy) i cenowe OZE 2. Wygaszanie energetyki paliw kopalnych w Polsce, Europie i na świecie |
A. Informacje z wybranych działów
1. Klimat i Środowisko
Skok na ETS – polski rząd chciałby zniesienia systemu ETS
„Polska i inne państwa samodzielnie powinny dbać o klimat, a ETS od 1
stycznia 2021 r powinien być zlikwidowany albo przynajmniej polskie
instalacje z tego regulacyjnego systemu powinny być wyłączone –
proponuje wiceminister aktywów państwowych Janusz Kowalski”
https://energia.rp.pl/energetyka-zawodowa/20778-kowalski-zlikwidowac-handel-emisjami
Minister środowiska Michał Woś uważa, że Zielony Ład nie jest do utrzymania.
https://forsal.pl/artykuly/1465332,wos-europejski-zielony-lad-nie-ma-szans-wejsc-w-tym-polroczu.html
2. Energetyka
Inwestycje w ambitną dekarbonizację przyniosą duże korzyści
Raport IRENA Global Renewables Outlook pokazuje w jaki sposób inwestycje
w OZE oferują rozwiązania problemów ekonomicznych stworzonych przez
COVID-19 i wspierają tworzenie bardziej odpornej i sprawiedliwej
gospodarki. Inwestycje w energię odnawialną, biorąc pod uwagę koszty
środowiskowe i zdrowotne paliw kopalnych, przyniosą m.in. oszczędności 8
razy większe niż ich koszt.
https://www.irena.org/publications/2020/Apr/Global-Renewables-Outlook-2020
a) OZE
Polska w czołówce UE w sektorze energetyki wiatrowej
Wg. raportu WindEurope, Polska jest trzecim krajem – za Hiszpanią i
Niderlandami – pod względem inwestycji w nowe projekty wiatrowe na
lądzie w 2019 r. Utrzymanie się w czołówce w długim okresie wymaga
jednak zmian regulacyjnych, w tym zniesienia zasady 10H. Inwestycje w
sektorze energii wiatrowej w całej Europie sięgnęły w zeszłym roku 52
mld euro.
https://www.wnp.pl/energetyka/energetyka-wiatrowa-w-europie-polska-wskoczyla-na-podium,385297.html?fbclid=IwAR106dYSJtm71hsZ-khw13H5_cWhphTcJRMy7MwKZTp8C8_GtxezS-u9DdU
Największa farma fotowoltaiczna w Europie już działa
W pobliżu hiszpańskiego miasta Badajoz zlokalizowana jest największa w
Europie elektrownia PV. Składa się na nią 1,43 mln modułów
fotowoltaicznych połączonych ze 115 falownikami, a jej moc wynosi aż 500
MW. W kwietniu tego roku elektrownia oddała do sieci pierwszą
megawatogodzinę energii elektrycznej.
https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/102824/najwieksza-farma-fotowoltaiczna-w-europie-rozpoczela-produkcje-energii
Farma fotowoltaiczna na terenie byłej elektrowni
Tauron planuje budowę pierwszej farmy PV o mocy 5 MW na terenie, gdzie
wcześniej funkcjonowała Elektrownia Jaworzno I. Projekt współfinansowany
będzie przez WFOŚiGW w Katowicach. Na terenie inwestycji trwają obecnie
prace projektowe, a zakończenie realizacji planowane jest jeszcze w tym
roku.
Komentarz redakcji: Zdumiewa nas współfinansowanie komercyjnej i rynkowej dziś inwestycji w PV państwowego koncernu Tauron z publicznych środków z WFOŚ? Jakie jest tego uzasadnienie? Konstytucyjna zasada równości wobec prawa? Czy WFOŚ będzie dofinansowywał każdemu inwestycje w PV, też każdemu podmiotowi prywatnemu?https://globenergia.pl/na-terenie-bylej-elektrowni-jaworzno-i-tauron-wybuduje-farme-fotowoltaiczna/
b) efektywność energetyczna
Dom samowystarczalny energetycznie
Dom jednorodzinny znajdujący się w Warszawie, jest przykładem jak
pozyskać energię elektryczną i cieplną z paneli fotowoltaicznych i nie
ponosić kosztów. Dom jest ogrzewany za pomocą kabli grzejnych
zainstalowanych w podłodze, natomiast gorącą wodę wytwarza pompa ciepła.
Również sam sposób budowy budynku, jak i użyte materiały sprawiają, że
jest on energooszczędny.
https://www.gramwzielone.pl/dom-energooszczedny/102738/dom-prawie-samowystarczalny-energetycznie-w-warszawie-rachunki-bliskie-0
Instalacje PV kosztem efektowności energetycznej?
Spadające ceny instalacji fotowoltaicznych powodują, że koszty energii
elektrycznej dla odbiorcy końcowego są niskie, a to przekłada się na to,
że ludziom przestaje się opłacać inwestować w efektywność energetyczną
swoich domów. Jest to jednak błędne myślenie i możemy drogo zapłacić,
jeśli nie skorygujemy tego zjawiska.
https://wysokienapiecie.pl/28539-efektynosc-energetyczna-domu-i-instalacja-pv/?fbclid=IwAR171VndsDXgOfnSVepC564D4pZfDV72k4kvcXOqHIEwUE1M2V6dSzs1g9w
c) transport
Silnik elektryczny drukowany w 3D
Specjalistom z brytyjskiej firmy Equipmake udało się stworzyć
rewolucyjny silnik elektryczny w technologii druku 3D, który ma 300 KM i
waży tylko 10 kg. Firma przekonuje, że obecny stan rozwoju silników
elektrycznych to nie kres, a dopiero punkt wyjścia do kolejnych, jeszcze
daleko bardziej wydajnych rozwiązań.
https://www.wp.pl/?s=https%3A%2F%2Fe.autokult.pl%2F37126%2Cnajbardziej-wydajny-silnik-swiata-to-elektryk-300-km-i-tylko-10-kg-wagi%3Ffbclid%3DIwAR1CRfZgilv9GQ9SWjfA-kfJtz6u0iWfx6tiI2GSIVB48sS2pJ4Z3AnD4bQ&src01=c801b
Ładowarki pojazdów elektrycznych na latarniach?
Spółka Energa Oświetlenie chce montować ładowarki do elektrycznych
samochodów, skuterów, rowerów i hulajnóg na należących do niej słupach
oświetleniowych. W ramach pilotażu dwie ładowarki mają się pojawić w
Gdyni, trzecia lokalizacja jest dopiero wybierana. Urządzenia mają
działać z mocą od 3,7 do 22 kW.
https://www.green-news.pl/968-energa-ladowarki-slupy-oswietleniowe
Zygmunt Solorz-Żak chce zasilać autobusy wodorem
Właściciel spółki ZE PAK poinformował o zakupie elektrolizera HyLYZER.
Chce go wykorzystać do produkcji wodoru przy wykorzystaniu energii
pozyskiwanej ze spalania biomasy z Elektrowni Konin. Jeden elektrolizer
umożliwi eksploatację 50 autobusów przez 24 h, z których każdy
przejedzie dziennie do 250 km.
https://www.green-news.pl/961-zepak-elektrolizer-wodor-biomasa
3. Rolnictwo
Dwie nowe biogazownie rolnicze
Firma MDI Energia podpisała umowę na rozbudowę dwóch biogazowni
rolniczych należących do PGB (Polska Grupa Biogazowa). Elektrociepłownie
na biogaz rolniczy – jedna w miejscowości Tończa (w gminie Liw), a
druga w miejscowości Gorajec (w gminie Cieszanów) zostaną rozbudowane do
mocy 1,5 MW. Obecnie PGB eksploatuje 7 biogazowni rolniczych i prowadzi
40 inwestycji.
https://www.gramwzielone.pl/bioenergia/102787/pgb-rozbuduje-dwie-biogazownie-rolnicze
Bioodpady do wykorzystania w biogazowni
Odpady z brązowych worków mogą być atrakcyjnym wsadem do biogazowni, są one bowiem materiałem o wysokiej produktywności biogazowej. Wymagają jednak specjalnego przygotowania, a decyzja o budowie nowej instalacji musi być przemyślana (pod kątem prawnym i technologicznym) by uzyskać pozytywny bilans ekonomiczny.
https://magazynbiomasa.pl/odpady-z-brazowych-workow-wsadem-do-biogazowni/?fbclid=IwAR3YM7IrsPs1TPxd2y436yjCtXiXqbs3cipcfhd-md97d33q3CUfGm5HF6U^menu
B. Nowe koncepcje, nowe technologie energetyczne
1. Badania technologiczne, innowacje
Sztuczna fotosynteza szansą dla odnawialnych źródeł energii?
Naukowcy pracują nad wykorzystaniem procesu fotosyntezy do uzyskania
prądu elektrycznego. Badacze z Berkeley Lab i JCAP opublikowali artykuł
na temat ogniwa słonecznego, który mógłby pochłaniać CO2 i wodę z
powietrza i wykorzystać światło słoneczne, aby zamienić je w
elektryczność i wodór. Inny zespół skupił się na cząsteczce chlorofilu
występującej w niektórych bakteriach, która może pochłaniać światło z
części widma w podczerwieni.
https://www.greenbiz.com/article/could-artificial-photosynthesis-be-holy-grail-renewables?fbclid=IwAR1tyY1Xu7z10O2DgYnUk8IdV6CltK5SjKUtUkTPvUatQN52h76otNSIn5U
2. Realizowane / zrealizowane inwestycje
Fotowoltaiczne chodniki
Węgierski startup Platio Solar stworzył chodniki i podjazdy, które
dostarczają prąd elektryczny, a zrobione są w całości ze
zrecyklingowanych plastikowych butelek. Zrobiony z baterii słonecznych
podjazd o powierzchni 20 m2 może zaspokoić roczne zapotrzebowanie na
prąd dla jednej rodziny. Rozwiązanie wchodzi właśnie na rynek.
https://www.o2.pl/artykul/wegierskie-rozwiazanie-moze-zmienic-energetyke-6499133586696321a?fbclid=IwAR0h9l9f3xZU3n6vPuxgKQokmP90Sd5dvxeRoniZcmtCkl0jGDcD9hhXZeQ
Innowacyjny eko-budynek
W Maroku zakończono budowę przełomowego eko-budynku, który łączy konstrukcję konopi z zaawansowanym technologicznie systemem energii słonecznej, zapewniając domowi całkowitą niezależność od sieci elektrycznej. Do budowy użyto kompozytu konopnego stworzonego przy użyciu biożywic na bazie roślin, unikając tym samym syntetycznych składników.
https://hemptoday.net/moroco-hempcrete-project/?fbclid=IwAR3nECmKiqEZKw3WCq5HUNR0kQ6ElhgJj3rg04Ff4LDUG1j67NOlQLCvD8A^menu
C. Regulacje prawne
1. Nowe regulacje na świecie
2. Regulacje w Unii Europejskiej
Zielona energia wciąż priorytetem Unii Europejskiej
Jeszcze przed wybuchem pandemii koronawirusa UE zaczęła prace nad Nowym
Zielonym Ładem, który ma doprowadzić Europę do neutralności klimatycznej
w 2050 r. Wszystko wskazuje na to, że dekarbonizacja wciąż pozostaje
jednym z głównych priorytetów, na których oparty będzie unijny impuls
inwestycyjny.
https://www.green-news.pl/939-UE-plan-mashalla
3. Regulacje krajowe
Powstaje Zespół do spraw Rozwoju Przemysłu OZE
Minister Klimatu powołał nowy Zespół do spraw Rozwoju Przemysłu
Odnawialnych Źródeł Energii i Korzyści dla Polskiej Gospodarki, którego
zadaniem będzie wypracowanie rekomendacji w zakresie kierunków rozwoju
polskiego przemysłu OZE, maksymalizacji korzyści dla polskiej gospodarki
na drodze do neutralności klimatycznej oraz zapewnienia bezpieczeństwa
energetycznego państwa.
http://nowoczesnecieplownictwo.pl/powstanie-zespol-ds-rozwoju-przemyslu-oze/?fbclid=IwAR2f-1oWx1dRbYZeEVmg0ZLOM9BWui0m_A3JepqbSPzK4lyblPTPWZHtwA4
Nowe zmiany dla producentów OZE
Rząd zapowiedział zmiany, które mają ułatwić inwestycje w OZE. W kolejnym pakiecie antykryzysowym pojawić się ma zniesienie obowiązku koncesji dla źródeł o mocy do 1 MW. Instalacje takie miały by być włączone do zdefiniowanej w ustawie o odnawialnych źródłach energii grupy wytwórców w tzw. małych instalacjach OZE.
https://www.gramwzielone.pl/trendy/102803/odnawialne-zrodla-energii-do-1-mw-dostana-zwolnienie-z-koncesji^menu
D. Finansowanie, dotacje
Dotacje na geotermie
Od 15 kwietnia do 30 września 2020 r. do Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej będzie można składać wnioski na
dofinansowanie projektów geotermalnych. Dofinansowanie udzielane będzie w
formie dotacji mogących pokryć do 100% kosztów kwalifikowanych. Budżet
całego programu wyniesie 300 mln zł.
https://www.gramwzielone.pl/trendy/102781/nfosigw-150-mln-zl-dla-samorzadow-na-geotermie
Polska przeznaczyła najmniej funduszy na transformację energetyczną
Wg. raportu przygotowanego przez CAN-Europe pt. „Finansowanie
transformacji energetyczno-klimatycznej w Unii: niewykorzystany
potencjał funduszy regionalnych”, Polska w okresie 2014-2020 tylko 7,7%
funduszy UE przeznaczyła na finansowanie infrastruktury zielonej
energii. To czwarty najgorszy wynik w Unii.
https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/Polska-fundusze-UE-energetyka-OZE-Szymalski-8588.html?fbclid=IwAR3TwK2HBDeTeji_OTSRvddX_0uhdCgCorwvDLbxUmix0TmdJzRGr0v5EwI
Dopłaty do termomodernizacji budynków
Banki współpracujące z Bankiem Gospodarstwa Krajowego zaczęły przyjmować wnioski o premię termomodernizacyjną – dopłatę do inwestycji na termomodernizację budynków. Do tej pory dopłata do kredytu na prace termomodernizacyjne wynosiła średnio około 12,5% kosztów inwestycji, teraz może ona wynosić 16% kosztów przedsięwzięcia.
https://www.gramwzielone.pl/dom-energooszczedny/102885/banki-zaczely-przyjmowac-wnioski-o-premie-termomodernizacyjna^menu
E. Nowe grupy w sektorze OZE
1. Osoby indywidualne
Gospodarstwa domowe dostaną dopłaty za prąd
Tysiące Brytyjczyków wraz z nową taryfą otrzymają zapłatę za korzystanie
z energii elektrycznej, ponieważ podczas pandemii koronawirusa
produkcja energii z OZE gwałtownie wzrosła, a sam popyt zmalał. Tak
zwane „ujemne ceny energii elektrycznej” były wcześniej dostępne dla
domów tylko w ciągu nocy, kiedy popyt jest zazwyczaj najniższy.
https://www.theguardian.com/environment/2020/apr/05/thousands-to-be-paid-for-daytime-green-electricity-use-during-lockdown?fbclid=IwAR0yJSxYV9o6BCi5uiiWxcIqH2Y4uA4F6JyPbyJib1MJVZ-5PYkLA8mExZI
Wirtualny prosument na Litwie
W pobliżu miasta Elektreny powstała pierwsza farma fotowoltaiczna (o
mocy 1 MW), których udziały będzie mógł kupić każdy Litwin. Energia
wyprodukowana przez część paneli, których właścicielami będą osoby
prywatne, będzie mogła być odjęta w rachunku za energię. Udziały będzie
mogło kupić w sumie 300 gospodarstw domowych.
https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/102933/litwini-wprowadzili-koncepcje-wirtualnego-prosumenta
„Zielone” miejsca pracy w Wielkiej Brytanii
Według najnowszych danych z LinkedIn, Wielka Brytania zajmuje 6. miejsce
na świecie pod względem koncentracji specjalistów ds. zrównoważonego
rozwoju – ich liczba wzrosła w ubiegłym roku o 12% (średnia światowa
wynosi 7,5%). Również zapotrzebowanie na „zielone” miejsca pracy wzrosło
w tym kraju o prawie jedną trzecią.
https://www.onrec.com/news/statistics/linkedin-data-reveals-the-uk-is-hotspot-for-green-jobs?fbclid=IwAR30n9aiJ_RxSPZhBwWvFz0EEDeRE7OlvtJZKy3uvtHbNoBLTC2lwgRT1kw
2. Mali i średni przedsiębiorcy
Rozstrzygnięcie konkursu na nowe startupy
Finał polskiej edycji konkursu PowerUp! Challenge, przeznaczonego dla
starupów, scaleupów oraz małych i średnich firm z regionu Europy
Środkowo-Wschodniej, zaplanowano na 6 maja. W konkursie znalazły się
projekty związane z magazynowaniem energii, dekarbonizacją przemysłu i
zrównoważonym rozwojem miast.
https://www.gramwzielone.pl/trendy/102863/konkurs-dla-energetycznych-startupow-rusza-mimo-epidemii
3. Samorządy, miasta i województwa
Wizja Amsterdamu po pandemii
Amsterdam będzie wdrażał proekologiczną strategię rozwoju tzw. „doughnut
economics” (ekonomia pączka) jako sposób na postpandemiczny kryzys.
Koncepcja ta odrzuca rozwój w kategoriach wzrostu, zapewniając minimum
dobrego życia w taki sposób, żeby nie przekroczyć możliwości ekosystemu.
https://antymatrix.blog.polityka.pl/2020/04/09/amsterdam-pandemia-i-ekorozwoj/?fbclid=IwAR3ki1-G9X2Ci5jnrzUEecPaWFlmA0X3mTL-ldXLkwswqxmHQI4ruov2E7k
Miasteczko w 100% niezależne energetycznie
Niemieckie miasteczko Wolfhagen jest przykładem, że możliwe jest
pokrycie zapotrzebowania na energię elektryczną w 100 % ze źródeł
odnawialnych (plus magazynowanie nadwyżki). W miasteczku wprowadzono
nowatorski system spółdzielni, w którym energia stała się wspólną
własnością miasta oraz nowej, zarządzanej przez obywateli spółdzielni.
http://300gospodarka.pl/300klimat/2020/04/17/to-male-niemieckie-miasteczko-wlaczylo-obywateli-w-decyzje-o-energetyce-teraz-jest-zasilane-w-100-energia-odnawialna/?fbclid=IwAR3mPLVJnAGPKeHsNqXK4hlqms3WyNe064-Rn_EIp6YupAMRA20rw0XHhU8
4. Inni: sektor edukacji, szkolnictwa wyższego i instytutów badawczych, organizacje pozarządowe, itp
Elektroprosumeryzm – spójna koncepcja nowej energetyki i neutralności klimatycznej Polski
28 kwietnia odbyło się pierwsze spotkanie online Sieciowego Konwersatorium Inteligentna Energetyka. Polecamy ważny artykuł prof. Jana Popczyka opisujący i aktualizujący spójną koncepcję transformacji energetyki pt. „Od działań kryzysowych 2020 do elektroprosumeryzmu 2050…” oraz prezentację dr Krzysztofa Bodzka pt. „Wykorzystanie dostępnych rozwiązań technicznych w dążeniu do elektroprosumeryzmu – pokonywanie barier”
Artykuł: http://ppte2050.pl/platforma/pmt/pkkt/files/05.%20Od%20dzia%C5%82an%20kryzysowych%202020%20do%20elektroprosumeryzmu%202050%20…%20J.%20Popczyk.pdf
Prezentacja: http://ppte2050.pl/platforma/bzppte/static/uploads/05.%20KIE2020.04.%20Wykorzystanie%20dostepnych%20rozwiazan%20technicznych%20w%20dazeniu%20do%20elektroprosumeryzmu.pdf^menu
F. Monitoring transformacji energetycznej
1. Rekordy czasowe (pracy) i cenowe OZE
Pandemia sprzyja produkcji OZE
W dobie pandemii COVID-19 zapotrzebowanie na energię elektryczną spada,
natomiast źródła OZE biją rekordy na całym świecie. W Niemczech źródła
odnawialne przekroczyły 50% udziału w produkcji energii elektrycznej w I
kwartale 2020 r., a w Hiszpanii wytwarzanie energii elektrycznej w
marcu 2020 r. osiągnęło wartość 1,049 TWh (o 29,1% więcej niż w marcu
2019 r.).
https://globenergia.pl/rekordy-oze-w-obliczu-pandemii/?fbclid=IwAR0hmAk833od50P7DDTzx32AjjNIRdxDpnI4gtJNePUyClZAwQFs-kl25lA
Coraz większa moc OZE w Polsce
Moc instalacji fotowoltaicznych w Polsce na dzień 1 kwietnia 2020 r.
wynosiła 1695,35 MW, co daje wzrost o 181,15 % w porównaniu do zeszłego
roku i o 6,19% w okresie marzec-kwiecień 2020 r.
https://forsal.pl/artykuly/1468607,fotowoltaika-w-polsce-eksplodowala-moc-instalacji-wzrosla-w-ciagu-roku-o-181-proc.html?fbclid=IwAR2eEJ5UwcNLZPaIR3ZIHHYjYwmxmX5ijrDQvnexd16MYGUrht-pCc5SXfY
Rekordowo niska cena za prąd z fotowoltaiki
W aukcji, której przedmiotem jest wielka elektrownia fotowoltaiczna Al
Dhafra w Zjednoczonych Emiratach Arabskiech (o mocy aż 2 GW), zgłoszono
rekordowo niską cenę za energię, wynoszącą zaledwie 13,5 USD/MWh (ok. 56
PLN/MWh). To cena niemal o połowę niższa od ceny osiągniętej w
poprzedniej fotowoltaicznej aukcji, która odbyła się w Abu Dhabi trzy
lata temu.
https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/102928/najnizsza-w-historii-cena-energii-z-fotowoltaiki
2. Wygaszanie energetyki paliw kopalnych w Polsce, Europie i na świecie
Szwecja i Austria odeszły od węgla
Szwecja stała się trzecim krajem europejskim, który wyeliminował
całkowicie węgiel z produkcji energii elektrycznej – ostatnia
elektrownia węglowa została zamknięta dwa lata przed terminem. Szwecja
staje się wolna od węgla w tym samym tygodniu co Austria, która również
zamknęła ostatnią elektrownię węglową w gminie Mellach.
https://www.euractiv.com/section/energy/news/sweden-adds-name-to-growing-list-of-coal-free-states-in-europe/
Czas węgla kamiennego powoli dobiega końca
Marcin Roszkowski, prezes Instytutu Jagiellońskiego i ekonomista uważa,
że część kopalń węgla kamiennego prawdopodobnie zostanie zlikwidowana,
gdyż nie są one w stanie tanio i konkurencyjnie wydobywać tego surowca.
Natomiast tworzenie centralnego, drogiego magazynu węgla nie ma sensu.
https://www.wnp.pl/gornictwo/marcin-roszkowski-prezes-instytutu-jagiellonskiego-wegiel-psuje-energetyke,386084.html?fbclid=IwAR0v4WKiCprZYPWkE29L-ONFjQY4lzqjm78pYNZ8_GS5jckThmnAxtC-O4I
Produkcja węgla brunatnego spada
W lutym tego roku produkcja węgla brunatnego w Polsce spadła o 12,5% i wyniosła 3.711 tys. ton, natomiast w okresie styczeń-luty spadła o 16,1% i wyniosła 7.809 tys. ton.
https://www.wnp.pl/gornictwo/produkcja-wegla-brunatnego-w-lutym-spadla-o-12-5-proc,381645.html?fbclid=IwAR0dr78IGRapUgCj5mXyFIcXPL5NYHXC2NCOagRhMFbuQjOp5ARMjaKlAlU^menu
Przygotowała: Katarzyna Kubiczek, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA Redakcja: Radosław Gawlik, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
