1. Odkrywka Jänschwalde będzie zamknięta – już kolejny raz!
Niemieckie organizacje ekologiczne Gruene Liga oraz Deutsche Umwelthilfe wygrały w sądzie administracyjnym w Cottbus w sprawie odkrywki Janschwalde. Już wcześniej ten sam sąd nakazał wstrzymanie pracy kopalni, ze względu na osuszanie terenów Natura 2000.
http://eko.org.pl/index_news.php?dzial=2&kat=20&art=2301
Teraz koncern Leag musi zamknąć kopalnię odkrywkową Jänschwalde do 15 maja, wcześniej natomiast musi przygotować wszystkie zabezpieczenia, aby mogło dojść do zatrzymania kopalni. Jak wskazują ekolodzy: „Chciwość koncernu LEAG zemściła się teraz na samym operatorze kopalni”. Tym razem chodziło o to, że w postępowaniu koncesyjnym koncern zakładał dużo mniejsze zużycie wody – sąd uznał, że koncesja jest nieważna. Pobór wody przez lata był diametralnie różny od tego wnioskowanego na etapie starania się o koncesję.
Sprawa oprócz ciekawostek branżowych ma potencjał komunikacyjny, ponieważ polski rząd planował zadbać o prawidłowe działanie odkrywki w trosce o przygraniczne, polskie gminy. Zwracał też uwagę, że Niemcy owszem pouczają Pl w sprawie Turowa, ale nic nie robią ze swoimi odkrywkami.
https://biznesalert.pl/schudy-odkrywki-zabieraja-wode-czyli-czego-dowie-sie-polski-rzad-z-analizy-dotyczacej-kopalni-janschwalde-przy-niemieckiej-granicy/
2. Turów: konflikt Czech i Polski – będzie ciąg dalszy?
Rządy Polski i Czech podpisały ugodę w sprawie trwającego od lat sporu w związku ze szkodliwą dla środowiska i klimatu działalnością kopalni odkrywkowej węgla brunatnego Turów. Wskutek konfliktu polsko-czeskiego zapłacimy także ponad 313 milionów złotych kar do budżetu Komisji Europejskiej za niezastosowanie się do postanowienia TSUE nakazującego czasowe wstrzymanie wydobycia węgla w Turowie. Prąd z Turowa staje się najdroższą energią w Polsce. Jednak w umowie zabrakło kluczowego dla regionu turoszowskiego elementu – adekwatnej daty zamknięcia kompleksu energetycznego Turów, która pozwoli na uzyskanie i skorzystanie z funduszy UE oraz rozpoczęcie transformacji.
Podpisz list:
https://www.stopturow.com/pl/
https://www.stopturow.com/pl/aktualnosci/umowa-w-sprawie-turowa-nie-rozwiazuje-problemow-regionu
3. Konsultacje społeczne dotyczące rozwoju Bogatyni 2021-2027 – brak konkretów dotyczących transformacji
Trwają konsultacje, w których warto wziąć udział – w projekcie brakuje podstawowych wyzwań, przed jakimi stoi region. Nie wystarczy wskazać problemy, ale też pokazać jak je rozwiązywać.
Planowane zakończenie pracy kopalni i elektrowni w przedłożonym projekcie to wciąż 2044 r. Problem transformacji przedstawiony jest w czasie przyszłym i w sposób życzeniowy: „Konieczne jest uruchomienie procesów, które w przyszłości pozwolą Gminie w sposób łagodny przejść przez proces transformacji energetycznej oraz przygotować lokalną gospodarkę na wstrząs wynikający z zakończenia pracy kompleksu górniczo-energetycznego Turów. […] W 2019 r. Gmina stała się także jednym z sygnatariuszy i członków „Komitetu Transformacji Regionu Turoszowskiego”. Głównym celem organizacji jest tworzenie dogodnych warunków dla zmian w regionach górniczych, stworzenia nowych możliwości rozwojowych poprzez transformację systemu energetycznego, ekologicznych innowacji i dbałości o czyste powietrze i środowisko, a także koordynowanie i pozyskiwanie funduszy przeznaczonych na cele zw iązane z tą transformacją.”
https://bogatynia.pl/aktualnosci/zaproszenie-do-konsultacji-dotyczacych-projektu-strategii-rozwoju-gminy/
4. Bogatynia bez środków na transformację
Brak planu na transformację daje już wymierne efekty. Gmina pozostaje bez środków UE i pomysłu na przyszłość. Tymczasem Zgorzelec (miasto oraz lokalne podmioty) znalazł się na liście do dofinansowania w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.
Zarząd Województwo Dolnośląskie podjął uchwałę nr 5022/VI/22 w sprawie rozstrzygnięcia naboru na listę projektów niekonkurencyjnych planowanych do realizacji w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji na obszarach objętych Terytorialnymi Planami Sprawiedliwej Transformacji.
„To, że wszystkie nasze zgłoszone projekty zostały zaakceptowane przez Urząd Marszałkowski pokazuje, że nasze zaangażowanie i doświadczenie w sprawiedliwej transformacji regionu Turoszowa daje pozytywne efekty. Chcielibyśmy realizować te projekty w jak najszybszym czasie. Tak, aby mieszkańcy byli przygotowani do zmian i brali w nich aktywny udział” – mówi Agnieszka Spirydowicz, prezes Zklastra
https://umwd.dolnyslask.pl/fileadmin/user_upload/FST/uchwala_nr_5022_VI_22_ZWD_z_15.03.2022.pdf?fbclid=IwAR11g0pyI0JVraLmNzPR6pC0-LgWV78sZybNumP5_bYdPujxOy5lkhUyd2w
https://www.facebook.com/bogatyniainfo-499491603445123/
5. Przyszłość Bełchatowa – współpraca ma sens
Podczas gdy Bogatynia nie robi nic w kierunku transformacji, Bełchatów określił zamknięcie kopalni na rok 2030 i prowadzi intensywną współpracę z regionem Wielkopolski. Film o przyszłości Bełchatowa pokazuje jakie działania podejmowane są na miejscu
https://www.youtube.com/watch?v=FDxMxLrPUI4
Zarząd Województwa Łódzkiego przyjął też Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji dla województwa łódzkiego, w którym zawarto deklarację ograniczenia produkcji energii z węgla brunatnego o 80 proc. do 2030 r.
https://www.euractiv.pl/section/energia-i-srodowisko/news/belchatow-oze-kopalnia-wegiel-wielkopolska-wschodnia-lodzkie-fotowoltaika-wiatraki-atom
6.Przewodnik po rekultywacji w kontekście Narodowej Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE)
Na zlecenie Fundacji RT-ON ukazał się przewodnik po przepisach dotyczących rekultywacji kopalń węgla kamiennego i brunatnego, opracowany przez Fundację Frank Bold.
Przewodnik jest dostępny na stronie rt-on.pl w zakładce Publikacje, lub bezpośrednio pod tym linkiem:
https://rt-on.pl/publikacje?download=41:rekultywacja-kopaln-przewodnik-po-przepisach-prawnych
Na przełomie marca i kwietnia odbędzie się webinar przybliżający te przepisy, skierowany do organizacji pozarządowych, samorządowców i urzędników. Niebawem będziemy rozsyłać zaproszenia.
Rekultywacja po zakończeniu eksploatacji, co zawsze przypominamy, to w świetle prawa ustawowy obowiązek ze strony inwestora górniczego, a nie wyraz jego dobrej woli. NABE coraz bliżej – rząd przyjął właśnie program transformacji sektora elektroenergetycznego i wydzielenia aktywów węglowych z grup energetycznych. Zostaną zgrupowane w osobnym podmiocie ze 100-proc. udziałem Skarbu Państwa – nie możemy więc pozwolić, aby problem rekultywacji pozostał jedynie na barkach podatników.
Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego zdaniem prezesa Polskiej Grupy Energetycznej – największej firmy energetycznej w Polsce – pozwoli firmom energetycznym na jeszcze szybszą transformację” . Czy nie zapomną przy tym o rekultywacji?
https://businessinsider.com.pl/finanse/rzad-zatwierdzil-utworzenie-nabe/xk6whbe
7. Rekordowy kredyt dla węglowych elektrowni w Niemczech
Nowy rząd zaproponował szybsze odejście od węgla w Niemczech do 2030 r. W związku z inwazją Rosji na Ukrainę, powraca temat przedłużenia funkcjonowania bloków na węgiel. Pytania stawiane są też na terenie Łużyc, gdzie pracują elektrownie na węgiel brunatny.
https://www.rbb24.de/studiocottbus/wirtschaft/2022/03/jaenschwalde-kraftwerk-energieversorgung-sichern.html
Sytuacja sprzyja jednak myśleniu, że uda się teraz pozyskać pieniądze na dofinansowanie węgla, jak np. w przypadku koncernu LEAG. Oficjalnie chodzi o wysokie ceny energii, ale mówi się też, że koncern szantażuje, że bez wsparcia państwa zbankrutuje i wtedy całe koszty zostaną na barkach podatników. Tyle że wsparcie prawie 5,5 mld euro to spora kwota, a tyle miał dostać właśnie koncern. Mówi się, że jest to jak na razie najwyższy kredyt, jaki został udzielony koncernowi energetycznemu.
https://www.rbb24.de/studiocottbus/wirtschaft/2022/03/leag-kfw-foerderbank-kredit-milliarden-handelsblatt.html
warto przypomnieć:
https://rt-on.pl/wiadomosci/item/624-ktore-banki-wciaz-finansuja-swiatowy-przemysl-weglowy-raport
8.Polityka Surowcowa Państwa (PSP) przyjęta przez Radę Ministrów
01.03.2022 w trudnym dla wszystkich czasie, rząd podjął uchwałę ws. przyjęcia „Polityki Surowcowej Państwa” (PSP), przedłożoną przez Pełnomocnika Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa, „tradycyjnie” nie oglądając się przy tym na przekazane w 2018 i 2021 r. uwagi organizacji ekologicznych (w tym Fundacji RT-ON) oraz samorządów lokalnych. Uwagi dotyczyły m.in. tzw. ochrony złóż w formie zabezpieczenia dostępu do złóż kopalin (brak możliwości zabudowy) prowadzące z kolei do zablokowania lub ograniczenia rozwoju gmin i to także w sytuacji braku realnych możliwości eksploatacji złóż kopalin jak np. węgiel brunatny. Pod pretekstem ustanowienia tzw. ”ochrony strategicznych złóż kopalin”, dąży się do zapewnienia inwestorom górniczym daleko idących ułatwień w dostępie do kopalin w tym do możliwości eksploatacji budzących wieloletni, silny opór społeczny zł&oacut e;ż węgla brunatnego jak : „Oczkowice”, „Legnica”, „Gubin-Brody”, ”Ościsłowo”, „Dęby Szlacheckie” czy ”Złoczew”. Konsekwencją będzie doprowadzenie do drastycznego ograniczenia prawa własności obywateli (brak możliwości rzeczywistego dysponowania swoją własnością) oraz bezprecedensowej utraty władztwa planistycznego samorządu terytorialnego poprzez wyeliminowanie go z procesu decyzyjnego i możliwości zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty.
Teraz działania państwa oraz Głównego Geologa Kraju nakierowane będą na:
– obniżenie ryzyka inwestycyjnego w działalności geologiczno-górniczej .. dodajmy, że to społeczności lokalne sprzeciwiające się dotąd wydobyciu węgla brunatnego traktowane były jako „ryzyko inwestycyjne” właśnie
– ochronę złóż kopalin i zapewnienie dostępu do udokumentowanych złóż kopalin poprzez ich właściwą ochronę przed zabudową
– zintegrowanie działań wszystkich podmiotów, które realizują działania dotyczące zabezpieczenia dostępu do surowców.
Koalicja „Rozwój Tak-Odkrywki Nie” wraz z organizacjami samorządowymi przygotowuje wspólne, krytyczne stanowisko wobec zagrożeń wynikających z PSP oraz zmian w ustawie Prawo geologiczne i górnicze.
https://www.gov.pl/web/premier/uchwala-w-sprawie-przyjecia-polityki-surowcowej-panstwa
Wydawcy: Stowarzyszenie „Nie kopalni odkrywkowej” Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA Fundacja „Rozwój TAK – Odkrywki NIE” Zespół redakcyjny: Radosław Gawlik (red. naczelny) Anna Dziadek Hanna Schudy Tomasz Waśniewski