„Czym jest nazwa? To, co zwiemy różą, pod inną nazwą równie by pachniało”
William Shakespeare, Romeo i Julia
Przykrywanie sukcesów aferami czy skandali innymi problemami to ostatnio wzięta strategia władz w Polsce. W marcu sporo słyszeliśmy o problemach energetyki konwencjonalnej oraz węgla – w Turowie górnicy nawet węszą spisek Niemców i Czech. A kto słyszał o sukcesach w branży OZE? Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) podała, że pomimo pandemii COVID-19 na całym świecie w 2020 r. przybyło ponad 260GW mocy w OZE, co oznacza, że poprzedni rekord w 2019 został pobity o prawie 50%. UE coraz wyraźniej stawia na program odbudowy pod znakiem OZE i coraz więcej głosów słychać też odnośnie gazu, że nie należy rozumieć go jako technologii przejściowej. Dominujące źródło energii, w tym ciepła, ma być w najbliższych latach odnawialne. Frans Timmermans mówi wprost – wÄ ™giel, gaz i ropa przechodzą do historii. Kiedy z kolei Polska debatuje nad datą odejścia od węgla w Polsce dopiero w 2049 r. prezydent USA Joe Biden zaprosił czterdziestu światowych przywódców do wzięcia udziału w wirtualnym szczycie poświęconym zmianom klimatycznym, który odbędzie się 22 i 23 kwietnia. Wśród nich jest prezydent RP Andrzej Duda. Czy to kurtuazja czy może Biden chce od Polski słów, które okażą się jednak zapowiedzią progresywnej polityki?
Chyba nie mają już złudzeń Ci, którzy od miesięcy czekają na umowę społeczną z górnikami. Przewodniczący śląsko-dąbrowskiej Solidarności Dominik Kolorz powiedział, że poczekamy jeszcze kolejny miesiąc. Chyba także dlatego, że ta umowa jest palcem na wodzie pisana. Ani dla UE, ani dla górników taka umowa społeczna nie ma mocy prawnej, górnicy nie mają podstaw egzekwowania od rządu pomocy. Umowa społeczna nie ma też żadnych skutków prawnych, ponieważ przyjęcie jej w tym kształcie będzie wymagało zmiany prawa UE. Czy Andrzej Duda powie o tym na szczycie zorganizowanym przez Bidena? No i jak się pochwali naszym programem odbudowy, który też skonstruowany jest źle. Nasz kraj może otrzymać z KPO ok. 57 mld euro (34 mld w formie pożyczek i 23 mld w formie grantów), ale całość kwoty ma być wydana zgodnie z zasadą przezorności. Oznacza to, że sfinansowane mogą zostaÄ ‡ wyłącznie projekty, które są co najmniej neutralne wobec celów ochrony klimatu i środowiska. Na pewno nie będzie można z tych pieniędzy odbudowywać branży węglowej – czy również macie wrażenie, że nasz rząd wydałby te pieniądze najchętniej na węgiel, drogi czy lotniska? Co więcej, te środki otrzymamy pod warunkiem zaproponowania reform instytucjonalnych (zmian prawa), które pomogą trwale zbudować podstawy nowego Zielonego Ładu w Polsce, który pomoże nam dojść do neutralności klimatycznej.
Pieniądze z KPO mają być zgodne z ochroną i adaptacją do zmian klimatu. Byłoby miło, gdyby poszły one także na ochronę lasów, ale w Polsce ostatnio tnie się w takich ilościach, że jest problem ze sprzedażą drewna. Być może pieniądze z KPO powinny też pójść na ochronę wód, a może nawet na rozbiórkę starych tam? Brzmi interesująco, tylko że w marcu powróciło kilka spraw związanych raczej z niszczeniem polskich rzek np. Odry. Aby udało się przeznaczyć pieniądze na cele, dla których są ode dedykowane konieczna jest kontrola społeczna. Rządzący robią jednak wszystko, aby ekologów od postępowań odsunąć i niestety część polityków głosuje tak, że ostatecznie pozostaje im powiedzieć, że się pomylili. Nie pomylili się za to analitycy wsparcia banków na rzecz energetyki kopalnej. Mimo pandemii poziom finansowania przemysłu kopalnego przez banki i instytucje finansowe w 2020 roku był wyższy niż w poprzednich latach – nie tylko sytuacja się nie poprawiła, ale wręcz wsparcie dla sektora paliw kopalnych rośnie.
Odkrywki
Pod prąd marzec
O proteście Greenpeace w odkrywce Turów, przeniesieniu Złoczewa do rezerwy, Konferencji o wodzie oraz o filmie poruszającym temat dziedzictwa Górnych Łużyc i nie tylko piszemy w Pod prąd.
Posiedzenie w Sejmie w sprawie Turowa
(źródło: eko.org.pl)
Spotkanie miało wiele wyjaśnić, a najwyraźniej tylko dało zwolennikom Turowa okazję do utwierdzenia się w dobrym nastroju – Turów zostaje. Ze spotkania Greenpeace został wykluczony, głos zabrał Radosław Gawlik.
Dzieci w Bogatyni recytują wierszyki o kopalni. Turów i wyzwanie sprawiedliwej transformacji
(źródło: kulturaliberalna.pl)
Bogatynia żyje własnym mitem, opór przeciwko transformacji jest coraz bardziej ideologiczny. Konsekwencje tego wyparcia poniosą jednak mieszkańcy.
Energetyka konwencjonalna
Kontrowersyjne wydatki PGG
(źródło: tokfm.pl)
Polska Grupa Górnicza, która w 2020 roku przyniosła 2 mld zł strat, utrzymuje gigantyczną administrację, w której występują dysproporcje w zarobkach. Teraz dostaje od państwa miliard złotych wsparcia. A w tle jest przypadek zastraszania pracownika, który odważył się publicznie pytać o wydatki Grupy.
Czy stal jest skazana na koks?
(źródło: wyborcza.pl)
Przemysł stalowy odpowiada za znaczną część emisji CO2. Czy węgiel i koks da się zastąpić „zielonym” wodorem – to będzie rewolucja w przemyśle energochłonnym.
Tylko nie mów związkowcom
(źródło: wysokienapiecie.pl)
Trwają rozmowy dotyczące przyszłości energetyki. Trzeba zamykać stare węglówki i budować nowe niskoemisyjne i odnawialne elektrownie. Ale nie należy o tym głośno mówić, bo górnicze związki mogłyby się zdenerwować – twierdzą eksperci.
Straty w kopalniach węgla
(źródło: wysokienapiecie.pl)
Skarb Państwa – Kopalnie węgla kamiennego „wypracowały” w 2020 roku stratę przekraczającą 4,33 mld zł. To drugi najgorszy wynik w historii. Wydobycie spadło do poziomu z 1947 roku, natomiast efektywność części kopalń poniżej poziomu notowanego w XIX wieku.
Atom – Technologiczne pułapki przeszłości
(źródło: wysokienapiecie.pl)
Rozpoczynamy budowę wielkich bloków jądrowych w obliczu gwałtownego postępu alternatywnych technologii energetycznych. To tak, jakbyśmy w latach 80., gdy pojawiały się pierwsze komputery osobiste uruchomili rozpisany na 20 lat wielki program zakupu maszyn do pisania – przekonuje Marcin Popkiewicz.
Krytyka Krajowego Planu Odbudowy – nie dla wsparcia węgla
(źródło: pl.clientearth.org)
KPO przewiduje ukryte wsparcie dla paliw kopalnych, w tym pomoc publiczną dla infrastruktury gazowej. To sprzeczne zarówno z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu, jak i unijnym celem zero emisji netto w 2050 roku.
- https://www.pl.clientearth.org/naprawiac-a-nie-szkodzic-krajowy-plan-odbudowy-moze-wyrzadzic-sporo-szkod-jesli-nie-zostana-do-niego-wprowadzone-istotne-korekty/
- https://www.forum-energii.eu/pl/blog/kpo-opinia
Gaz to ślepy zaułek
(źródło: euractiv.pl)
Gaz nie jest przejściowym źródłem energii. To kolejny ślepy zaułek, który jedynie wydłuża proces transformacji. To, co się dzieje z sektorem węglowym, w pewnym momencie stanie się udziałem sektora gazowego.
OZE
Słońce jednak świeci w Polsce?
(źródło: green-news.pl)
Jeszcze nie dawno można był usłyszeć, że Polska nie ma słońca, aby rozwijać fotowoltaikę. Dzisiaj coraz więcej Polaków chce ją instalować na dachu. Aż 77 proc. posiadaczy fotowoltaiki ocenia jej działanie dobrze lub bardzo dobrze. Trudno się temu dziwić – respondenci wskazują, że dzięki instalacjom ich rachunki za prąd spadły średnio o 65 proc.
Program Mój prąd – wsparcie dla OZE
(źródło: wysokienapiecie.pl)
Kurtyka: „Program Mój Prąd cieszy się ogromną popularnością wśród Polaków. Dzięki niemu nasz kraj przeżywa prawdziwy boom fotowoltaiczny. W ubiegłym roku w Polsce zainstalowano 2,2 GW w PV – to dwukrotnie więcej niż w 2019 roku”.
Agrofotowoltaaika w natarciu
(źródło: swiatoze.pl)
O testowaniu paneli w szklarniach, ale też o stosowaniu fotowoltaiki na polach uprawnych mówi się coraz więcej. Na razie dominują zachwyty nad agrofotowoltaiką – czekamy na głosy krytyczne i przezorne.
Polacy stawiają na pompy ciepła
(źródło: money.pl)
Rynek pomp ciepła służących do centralnego ogrzewania wzrósł w 2020 roku o około 77 proc. w stosunku do 2019 r.
Czy czeka nas przełom w magazynowaniu energii?
(źródło: cyfrowa.rp.pl)
Naukowcy pracują nad o specjalną cieczą, która energię solarną jest w stanie magazynować nawet niemal dwie dekady.
OZE i bezpieczeństwo
(źródło: money.pl)
Farmy fotowoltaiczne w powiatach czy gminach to świetny pomysł na zabezpieczenie przed utratą dostaw energii w razie zagrożenia. Brak dostaw energii paraliżuje miasto w ciągu kilku godzin, w zimie jest jeszcze gorzej, bo dochodzi kwestia ogrzewania. Także w tym kontekście należy myśleć o inwestycjach w zieloną energię.
Nowe technologie w służbie transformacji
(źródło: wnp.pl)
Lista wybranych technologii, które mają ambicje zmienić unijny, a w tym i polski przemysł. Wszystkie albo powstają w Polsce, albo mogą być w Polsce wdrażane.
GOSPODARKA/FINANSE/PRACA
(źródło: energetyka24.com)
Zielona i inteligentna mobilność istotnymi elementami KPO – „Transport jest jednym z głównych źródeł zanieczyszczenia powietrza. Dlatego w ramach KPO będziemy finansować rozwój elektromobilności, sektor kolejowy oraz inwestycje zwiększające wykorzystanie alternatywnych paliw”. Organizacje społeczne mają teraz czas do monitorowania zastosowania pieniędzy w praktyce.
Klimat
Po pożarach przyszły ulewy
(źródło: podroze.onet.pl)
Australia doświadcza klęsk żywiołowych. To jeden z największych i najbardziej zróżnicowanych kontynentów. Ostatnie klęski to objaw katastrofy klimatycznej. Paradoks polega na tym, że lobby węglowe, wspierane przez klasyczne partie, trzyma się w słonecznej Australii mocno. Coraz więcej obywateli to widzi. Jedynie australijska partia Zieloni, od lat proponuje konsekwentne i szybkie odejście od paliw kopalnych…
Ukraina wysycha
(źródło: polsatnews.pl)
Ukraina może wkrótce stanąć przed poważnym kryzysem żywieniowym. Eksperci zauważają, że niszczenie środowiska i kryzys klimatyczny powodują nadmierną suszę na Ukrainie i przyczyniają się do degradacji rolnictwa.
Zmiana stref klimatycznych
(źródło: naukaoklimacie.pl)
Łagodniejsze zimy sprzyjają rozwojowi i ekspansji wielu gatunków roślin – nierzadko inwazyjnych i obcego pochodzenia, zagrażających różnorodności biologicznej naszego krajowego ekosystemu. Niestety wśród gatunków zwierząt, dla których zima okaże się łaskawa, będą również szkodniki, insekty i gatunki przenoszące choroby wektorowo, m.in. kleszcze i komary.
To garstka osób lata samolotami najczęściej
(źródło: euractiv.pl)
Samolot jest jednym z głównych środków transportu jedynie dla niewielkiego odsetka społeczeństwa, podczas gdy duża część obywateli w ogóle nie lata.
Niska emisja
PAS krytycznie o KPO
(źródło: smoglab.pl)
Krajowy Plan Odbudowy zapewnia zaledwie 3,2 mld Euro na termomodernizację i wymianę kotłów w domach jednorodzinnych i wielorodzinnych. Skala potrzeb modernizacyjnych w budownictwie mieszkalnym jest ogromna. Szacunki ekspertów mówią o kwotach w przedziale od 200 do ponad 300 miliardów złotych.
- https://smoglab.pl/krajowy-plan-odbudowy-pas-ocenia-krytycznie/
- https://klimat.rp.pl/technologie/5870-odplywaja-pieniadze-na-wielka-modernizacje-budynkow/?utm_source=rp&utm_medium=teaser_redirect
PAS: program czyste powietrze działa słabo
(źródło: euractiv.pl)
Ministerstwo tworzy potężny program dotacyjny, ale nie przygotowuje związanej z nim kampanii informacyjnej. Środki przeznaczone na taką kampanię są minimalne w porównaniu z tymi 103 mld deklarowanymi na ocieplenie domów i wymianę kotłów.
Dzieciństwo w smogu to Alzheimer na przyszłość?
(źródło: naukawpolsce.pap.pl)
Ekspozycja na zanieczyszczone powietrze we wczesnym dzieciństwie może mieć negatywny wpływ na sprawność umysłową 60 lat później.
Edukacja pilnie potrzebna
(źródło: wroclaw.wyborcza.pl)
Dolnoślązacy nie wiedzą co w praktyce oznaczają uchwały antysmogowe.
Polacy chcą zakazu spalania węgla
(źródło: biznes.interia.pl)
W ciągu ostatnich lat wzrosła świadomość niebezpieczeństw związanych ze spalaniem węgla. Coraz więcej osób chce zakazu dla węgla.
Redakcja:
Radosław Gawlik, Hanna Schudy, Witold Miklaszewski
Wydaje: Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA przy współpracy przedstawicieli Ogólnopolskiej Koalicji „Rozwój TAK – Odkrywki NIE”.
Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, ul. Białoskórnicza 26, 50-134 Wrocław
