W obecnym numerze znajdują się min. ciekawe doniesienia na temat:
- międzynarodowego konfliktu dot. kopalni Turów
- nowych programach dofinansowań do budynków, pomp ciepła oraz dla rolników
- innowacji w sektorze OZE
- wycofywania się z węgla Rumunii oraz Chin
Zapraszam,
Katarzyna Kubiczek
| A. Informacje z wybranych działów 1. Energetyka 2. Rolnictwo |
| B. Nowe koncepcje, nowe technologie energetyczne 1. Badania technologiczne, innowacje 2. Realizowane / zrealizowane inwestycje |
| C. Regulacje prawne 1. Regulacje w Unii Europejskiej i na świecie 2. Regulacje krajowe |
| D. Finansowanie, dotacje |
| E. Nowe grupy w sektorze OZE 1. Osoby indywidualne 2. Mali i średni przedsiębiorcy 3. Samorządy, miasta i województwa 4. Inni: sektor edukacji, szkolnictwa wyższego i instytutów badawczych, organizacje pozarządowe, itp. |
| F. Monitoring transformacji energetycznej 1. Rekordy OZE 2. Wygaszanie energetyki paliw kopalnych w Polsce, Europie i na świecie |
A. Informacje z wybranych działów
1. Energetyka
Czy Polska uzależni się od gazu?
Think tank Ember przygotował analizę Polityki Energetycznej Polski do
2040 r. Polska planuje w tej dekadzie największy wzrost zużycia gazu
ziemnego w Europie. Planowane inwestycje gazowe mogą doprowadzić do
trwałego uzależnienia Polski od tego surowca, prowadząc do
nieosiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.Dodatkowo, regulacje
prawne przyjęte przez UE mogą ograniczyć źródła finansowania dla
inwestycji gazowych zmniejszając rentowność planowanych inwestycji.
https://ember-climate.org/project/polska-na-gazie/
Kara dla Polski za działalność Turowa
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) ukarał Polskę karą 0.5
mln euro dziennie za niezaprzestanie wydobycia węgla brunatnego w
kopalni Turów. Pieniądze te Polska powinna płacić Komisji Europejskiej,
co ma wzmocnić skuteczność nałożonego przez TSUE środka tymczasowego.
Polski rząd nie zamierza zamykać kopalni, ani płacić kar, jednak
pieniądze te mogą być odliczane z europejskich funduszy, które Polska ma
dostać przez najbliższe lata.
https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2021-09-20/ekolodzy-najwyzszy-czas-by-stworzyc-plan-transformacji-dla-turowa/
a) OZE
Powstanie największy na ziemi park solarny
Arabia Saudyjska planuje budowę największej i najbardziej futurystycznej
metropolii o nazwie Neom, gdzie powstaną potężne parki solarne.Obiekt
ma posiadać moc aż 200 GW i dać pracę 100 tysięcy osobom. Koszt całej
inwestycji to 200 mld dolarów. Arabia Saudyjska chce do 2030 r.
funkcjonować tylko na energii pozyskiwanej ze źródeł odnawialnych.
https://www.geekweek.pl/news/2021-09-03/saudyjczycy-buduja-najwiekszy-na-ziemi-park-solarny-o-mocy-ponad-100-elektrowni-jadrowych/?fbclid=IwAR3kvBcaTHkNCpsh_rX8ylgAEz57hDZ36E9jMEpSFaHJYNcPbEioCrQ0ork
Australia przechodzi na OZE
Australia najprawdopodobniej już w 2025 r. będzie pokryćwać 100% energii
elektrycznej z OZE w określonych porach dnia. Warunkiem powodzenia tego
celu jest stabilny rozwój energii wiatrowej i słonecznej, taki jak w
obecnym tempie. W 2021 r.kraj ten dwukrotnie osiągnął rekordowy poziom
wykorzystania OZE – w kwietniu i w sierpniu energia odnawialna
stanowiła 57% rynku energii.
Dodatkowy ważny czynnik również dla Polski- wzrost produkcji energii z
paneli słonecznych obniża także zapotrzebowanie na wykorzystanie sieci
elektroenergetycznej. Ponieważ systemy słoneczne pozwalają gospodarstwom
domowym i przedsiębiorstwom na samowystarczalność poprzez wytwarzanie i
magazynowanie własnej energii, pobierają one mniej energii z sieci.
https://swiatoze.pl/australia-zasilana-w-100-z-oze-to-mozliwe-juz-w-2025-roku/?fbclid=IwAR0wgpHY0wzfoFxYjlZecxCIVvoSj5lLB6l8vl1zJIM6FPPxDUGLjVLHlqw
b) efektywność energetyczna
Dofinansowanie plusenergetycznych budynków
Do połowy września przez NFOŚiGW prowadzony był nabór wniosków w
programie Nowa Energia na innowacyjne technologie wznoszenia budynków
plusenergetycznych lub inwestycje w produkcję innowacyjnych wyrobów.
Przedsiębiorcy mogli uzyskać pożyczkę do 85% kosztów kwalifikowanych
projektu z możliwością premii innowacyjnej do 20% kapitału wypłaconej
pożyczki, jednak nie więcej niż 10 mln zł.
https://www.gramwzielone.pl/dom-energooszczedny/106216/ostatni-dzwonek-na-dofinansowanie-na-technologie-dla-plusenergetycznych-budynkow
Kary za brak poprawy efektywności energetycznej
W raporcie przygotowanym przez WiseEuropa analitycy oszacowali, że bez
poprawy efektywności energetycznej Polska poniesie koszty sięgające
wlatach 2021–2030 łącznie aż51 mld zł. Koszt ogrzewania domów węglem
wzrośnie, a w2030 r może sięgnąć ok. 5,5 tys. zł, zczego ponad 2 tys. zł
przypadnie na opłaty za emisje. Rozsądne zużycie energii wbudownictwie,
transporcie i produkcji to realne oszczędności oraz mniej koniecznych
inwestycji wenergetyce.
https://www.gramwzielone.pl/trendy/106340/za-brak-poprawy-efektywnosci-energetycznej-zaplacimy-11-mld-zl-rocznie
c) transport
Seres wchodzi na polski rynek
Niedługo w Polsce ma pojawić się Seres 3 – chiński samochód elektryczny,
który będzie kosztować 37 tys. euro. Maksymalny zasięg samochodu wynosi
do 400 km i osiąga prędkość 155 km/h. Seres posiada pozbawione kobaltu
baterie litowo-żelazowo-fosforanowe (LiFePO4), na które producent daje
gwarancję na 5 lat lub 120 tys. km przebiegu. Wystarczy 30 minut aby
naładować baterię od 20 do 80%.
https://www.green-news.pl/2075-chinski-rowiesnik-izery-wchodzi-do-polski-czy-ten-suv-nam-sie-spodoba
2. Energetyka
Ruszają kolejne dotacje dla rolników
Od początku października rusza druga część programu Agroenergia, w której rolnicy mogą ubiegać się o dofinansowanie instalacji fotowoltaicznych, małych instalacji wiatrowych, pomp ciepła oraz magazynów energii. Program adresowany jest do małych i średnich przedsiębiorstw rolniczych. Celem programu jest dofinansowanie inwestycji służących budowaniu samodzielności energetycznej na obszarach wiejskich.
https://globenergia.pl/1-pazdziernika-rusza-druga-czesc-programu-agroenergia/
B. Nowe koncepbcje, nowe technologie energetyczne
1. Badania technologiczne, innowacje
Czy zwiększy się wydajność paneli fotowoltaicznych?
Naukowcy z Wielkiej Brytanii pracują nad zwiększeniem wydajności
cienkowarstwowych ogniw PV na bazie tellurku kadmu (CdTe) dzięki dodaniu
do niego chloru. Dotychczasowa rekordowa sprawność takiego ogniwa
wynosiła 22,1%. Naukowcy zapowiadają, że będą dążyć do tego, aby
osiągnąć sprawność ogniwa cienkowarstwowego powyżej 25%. Nawet niewielki
wzrost sprawności przekłada się na poprawę konkurencyjności tej
technologii względem technologii krzemowej.
https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/106247/odkrycie-brytyjczykow-pozwoli-zwiekszyc-sprawnosc-modulow-cdte
Moduły fotowoltaiczne 3D
Konsorcjum niemieckich firm i instytutów naukowych pracuje nad
możliwością wydrukowania elementów modułu fotowoltaicznego technologią
3D. Innowacyjny laminator 3D przystosowany ma być do produkcji
zakrzywionych modułów fotowoltaicznych, które będzie można wykorzystać
m.in. na dachach samochodów elektrycznych. Konsorcjum opracuje także
metody pomiaru wydajności i wykrywania wad zakrzywionych paneli.
https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/106325/niemcy-wykorzystaja-3d-do-produkcji-modulow-fotowoltaicznych
2. Realizowane / zrealizowane inwestycje
Recykling paneli fotowoltaicznych
Naukowcy z Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie planują wdrożyć
nowoczesną technologię recyklingu paneli fotowoltaicznych, która uczyni
Polskę liderem w tej dziedzinie. Technologia opracowywana przez AGH wraz
z firmą 2loop Tech S.A. pozwoli na odzysk prawie 99% surowców z obecnie
produkowanych paneli PV. Do tej pory najbardziej zaawansowani w Europie
w tej dziedzinie były Francuzi, którzy odzyskują z paneli około 95%
surowców.
https://klimat.rp.pl/zielone-technologie/art18866031-fotowoltaika-bez-odpadow-polacy-wiedza-jak-to-zrobic
Niezwykła molekuła przechowywująca energię cieplną przez wiele lat
Zespół badawczy ze Szwecji stworzył specjalną molekułę zdolną do przechowywania energii cieplnej przez nawet 18 lat.Gdy na molekułępadają promienie słoneczne, w cząsteczce zmienia się układ atomów i powstaje izomer. Naukowcy opracowali specjalny katalizator pozwalający na stopniowe uwalnianie z niej zgromadzonej energii. Skandynawskim inżynierom udało się opracować bezemisyjny system energetyczny, który może funkcjonować cały rok.
https://www.geekweek.pl/news/2021-09-21/powstala-molekula-ktora-moze-przechowac-energie-cieplna-przez-18-lat/?fbclid=IwAR1YBSw3i48GE7azDDmpzk5ekCpQsA5PvR_KESHwBRDPNFnok9xFyKTU5l0
C. Regulacje prawne
1. Regulacje w Unii Europejskiej i na świecie
Zmiany w dyrektywie o efektywności energetycznej (EE)
Komisja Europejska w ramach pakietu „Fit for 55” proponuje zmiany w
dyrektywie o EE – państwa członkowskie zostaną zobowiązane do
zapewnienia zmniejszenia zużycia energii o co najmniej 9% w odniesieniu
odpowiednio do zużycia energii pierwotnej i końcowej do 2030 r. w
porównaniu z 2020 r.Dodatkowo, zaostrzony ma być obowiązek oszczędności
końcowego zużycia energii elektrycznej dla wszystkich państw
członkowskich.
https://e-magazyny.pl/zielone-wiadomosci/fit-for-55-zmiany-w-dyrektywie-o-efektywnosci-energetycznej-eed/?fbclid=IwAR2NDR5aPSm0Mv_lUvLaH5p2UJGnyVOb3KCWxpDksGBz1cHCLqNf5pwB7KU
W Nowym Yorku zakaz sprzedaży samochodów spalinowych
Gubernator stanu Nowy Jork podpisała ustawę, która od 2035 r. zakazuje
sprzedaży samochodów i małych ciężarówek z silnikami spalinowymi, a
średnie i duże ciężarówki będą musiały zniknąć ze sprzedaży po 2045 r.
Nowy Jork wdraża najbardziej zdecydowany w USA plan redukcji emisji
gazów cieplarnianych i planuje całkowicie zelektryfikować transport.
https://www.green-news.pl/2083-stan-nowy-jork-wprowadza-zakaz-sprzedazy-samochodow-i-vanow-spalinowych-od-kiedy
2. Regulacje krajowe
Prawo wodorowe w 2022 r.
Projekt tzw. specustawy wodorowej może trafić do parlamentu już w połowie przyszłego roku – prace nad nowym prawem już się rozpoczęły. Polska jest trzecim w Unii Europejskiej i piątym na świecie producentem wodoru. Obecnie produkcja tego pierwiastka jest emisyjna, ale rozwijane mają być technologii nisko- i zeroemisyjnych, m.in. elektroliza z wykorzystaniem morskiej energetyki wiatrowej.
https://www.gramwzielone.pl/woddor/106298/prawo-wodorowe-w-sejmie-w-2022-roku
D. Finansowanie, dotacje
Unia Europejska największym emitentem zielonych obligacji
Komisja Europejska przyjęła ramy dotyczące zielonych obligacji –
pierwsza emisja planowana jest już na październik.UE chce być
największym emitentem obligacji ekologicznych na świecie i do 2026 r.
chce wyemitować obligacje nakwotę 250 mld euro. Dochody z zielonych
obligacji NextGenerationEU mają sfinansować część wydatków klimatycznych
w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.
https://300gospodarka.pl/news/ue-chce-byc-najwiekszym-emitentem-zielonych-obligacji-na-swiecie-do-2026-roku-ich-wartosc-ma-siegnac-250-mld-euro
Będą dotacje do pomp ciepła
W NFOŚiGW trwają prace nad programem Moje Ciepło, który m wspierać rozwój pomp ciepła w Polsce. W programie przewidywane jest wsparcie w postaci dotacji do 30% kosztów kwalifikowanych projektu, ale nie więcej niż 21 tys. zł i ma dotyczyć zakupu i montażu pomp ciepła w nowych budynkach jednorodzinnych. Rozpoczęcie pierwszego naboru wniosków o dofinansowanie w ramach programu przewidziane jest na I lub II kwartał 2022 r.
https://globenergia.pl/moje-cieplo-dotacje-do-pomp-ciepla-przewidziane-w-2022-roku/?fbclid=IwAR1HFd7TvOwkOzVfZaF6HPc97OabVT6vjoT08bypDIx9eFRV4FvylxkbL84
E. Nowe grupy w sektorze OZE
1. Osoby indywidualne
Przybędzie pracy w sektorze OZE
Zatrudnienie w sektorze OZE w 50 krajach świata do 2050 r. ma wzrosnąć
pięciokrotnie (najwięcej w sektorze energetyki wiatrowej i PV), a w
sektorze paliw kopalnych spadnie czterokrotnie. Branża OZE zatrudnia na
świecie obecnie prawie 12 mln osób, a w Polsce blisko 100 tys. osób. W
obszarze morskiej energetyki wiatrowej w Polsce może powstać ok. 70 tys.
nowych miejsc pracy, przybędą także nowe etaty m.in. w branży wodorowej
i sektorze IT.
https://300gospodarka.pl/news/popularnosc-oze-wplynie-na-rynek-pracy-do-2050-r-branza-zatrudni-5-razy-wiecej-pracownikow
https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/106250/od-200-do-400-zl-miesiecznie-wiecej-w-kieszeni-prosumentow
Czy prosumentów czekają masowe wyłączenia z sieci?
Polski system energetyczny nie jest przygotowany na szybko rosnącą
produkcję prądu z OZE. Już teraz pojawiają się problemy z podłączeniem
mikroinstalacji PV do sieci. Krajowe sieci energetyczne są przeciążone i
w efekcie w tym roku operator po raz pierwszy w historii wyłączył z
sieci część farm wiatrowych. Bez uelastycznienia systemu, już za
niespełna pięć lat tymczasowe wyłączenia zielonych instalacji – w
szczególności instalacji PV – mogą stać się normą,
https://businessinsider.com.pl/firmy/fotowoltaika-zapchala-siec-wytworcow-energii-czekaja-masowe-wylaczenia/fhmxeyk
2. Mali i średni przedsiębiorcy
Czy będą ułatwienia dla przedsiębiorców?
W ramach prac prowadzonych nad implementacją unijnych przepisów
zaproponowano wprowadzenie zmian w przepisach ustawy Prawo Energetyczne.
Zmiany maja służyć rozwojowi rozproszonych źródeł, które będą mogły
dostarczać energię elektryczną do odbiorców energochłonnych, ale także
do sektora małych i średnich przedsiębiorstw.Zmniejszona ma być liczba
potrzebnych zgód oraz wprowadzona będzie możliwości pozyskania
długoterminowych kontraktów na zakup energii.
https://globenergia.pl/oze-w-firmie-rzad-pracuje-nad-ulatwieniami-dla-przedsiebiorcow/
3. Samorządy, miasta i województwa
Uruchomiono pierwszą instalację innowacyjnych paneli PV
W Lublinie powstała pierwsza na świecie instalacja paneli słonecznych na
bazie perowskitów. Instalacja ma formężaluzji, które chronią budynek
zarówno przed przegrzaniem jak i wychłodzeniem i jednocześnie wytwarzają
energię ze światła słonecznego. Instalacja w Lublinie jest projektem
pilotażowym – po analizie będą optymalizowane koszty, aby technologię
można było komercjalizować globalnie.
https://businessinsider.com.pl/technologie/nowe-technologie/instalacja-z-perowskitow-pierwsza-taka-powstala-w-lublinie/7x47e2e?fbclid=IwAR0JYcKxjVgfG0wzWGMvYOo1zA3YCGR7NqLePFDO8sNTm45NGdy7zJKzvhU
Czy jest zagrożenie dla regionów, które nie zakwalifikują się do Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST)?
W trzech regionach – w woj. łódzkim, lubelskim i w zachodniej Małopolsce
– toczą się negocjacje z KE dot. możliwości skorzystania z FST.
Zagrożone są także środki dla Górnego Śląska z powodu planów budowy
dwóch prywatnych kopalni. Wiceminister funduszy i polityki regionalnej
zapewnia jednak, że jeśli któryś z regionów nie będzie miał akceptacji
KE, to osobny (wewnętrzny, krajowy) fundusz zostanie utworzymy dla tych
regionów.
https://www.portalsamorzadowy.pl/fundusze-europejskie/waldemar-buda-jest-plan-b-i-c-dla-regionow-ktore-wypadna-z-funduszu-sprawiedliwej-transformacji,312343.html
4. Inni: sektor edukacji, szkolnictwa wyższego i instytutów badawczych, organizacje pozarządowe, itp
Centrum Rozwoju Kompetencji
W łódzkiem, w Rogowcu, powstało Centrum Rozwoju Kompetencji (CRK). CRK
powstało w odpowiedzi na potrzebę przekwalifikowania pracowników
związanych zenergetykąkonwencjonalną i jest miejscem kształcenia
irozwoju kwalifikacji oraz kompetencji zarówno pracownikówbranży
energetycznej, jak i innych mieszkańców regionu łódzkiego. Centrum
zostanie otwarte we wrześniu 2021 r., trwają już nabory na kursy,
szkolenia i warsztaty.
https://crklodzkie.pl/?fbclid=IwAR3LEFIOBpGbJugqkyb9CcGuOGFL2zqhZyma2Iakzggyn1WTt0mN3r9lmQU
Dzień otwarty w Akademii Transformacji Energetyczno-Klimatycznej (ATEK)
We wrześniu odbył się dzień otwarty w ATEK, który jest nowym projektem Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Akademia ma wyszkolić wykwalifikowaną kadrę osób z wykształceniem technicznym, specjalistów z zakresu polityki energetycznej, klimatycznej, odpadowej czy środowiskowej dla administracji publicznej. Absolwenci będą realizować zadania w obszarze Zielonego Ładu.
https://www.gov.pl/web/klimat/dzien-otwarty-dot-rekrutacji-do-atek-za-nami^
F. Monitoring transformacji energetycznej
1. Rekordy OZE
Cel na 2025 r. osiągnięty
Wg. Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE) pod koniec lipca moc
zainstalowana w fotowoltaice w Polsce osiągnęła 5,5 GW – głównie dzięki
rosnącej liczbie domowych instalacji PV, ale także dzięki rozwojowi
komercyjnych farm słonecznych. Zainstalowana moc fotowoltaiczna
przekroczyła już cel na rok 2025 zawarty wpolityce energetycznej Polski
(który wynosi 5,1 GW). PSE szacuje, że w 2025 r. Polska będzie miała od
10 GW do 15 GW mocy zainstalowanej w PV.
https://300gospodarka.pl/300klimat/podwoila-sie-moc-zainstalowana-w-fotowoltaice-juz-osiagnelismy-cel-na-2025
2. Wygaszanie energetyki paliw kopalnych w Polsce, Europie i na świecie
Rumunia odchodzi od węgla
Zgodnie w krajowym Planem Odbudowy Rumunia wycofa się z węgla najpóźniej
do 2032 r., a do połowy 2022 r. uchwali ustawę dotyczącą zamykania
kopalni i przekwalifikowania pracowników. Przyjęty Plan przewiduje
zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym
Rumunii poprzez inwestycje w energetykę wiatrową na lądzie i morzu, a
także zmniejszanie produkcji energii z węgla.
https://www.euractiv.com/section/energy/news/romania-will-phase-out-coal-by-2032/
Spadła liczba planowanych elektrowni
Europejski think tank E3G przygotował raport z którego wynika, że liczba
planowanych elektrowni węglowych spadła od 2015 r. o 76% (1175 GW w
planowanych projektach węglowych), a 44 państwa zobowiązały się, że nie
zbudują już nowych elektrowni opalanych węglem. Kolejne 40 krajów – w
tym Polska – mogłoby z łatwością ogłosić podobną politykę.
https://300gospodarka.pl/news/liczba-planowanych-elektrowni-weglowych-na-swiecie-spadla-o-76-polska-maruderem
Chiny wycofują się z projektów węglowych
Prezydent Chin zapowiedział, że kraj ten wstrzyma budowę elektrowni
węglowych za granicą. Zaniechanie projektów węglowych, wartych 50 mld
dol., może potencjalnie zmniejszyć przyszłe emisje dwutlenku węgla o 200
milionów ton rocznie. Pekin jest obecnie największym źródłem
finansowania elektrowni węglowych na świecie. Chiny chcą takżepomóc
wschodzącym gospodarkom rozwijać produkcję zielonej energii.
https://www.wnp.pl/energetyka/chiny-wstrzymaja-finansowanie-wartych-50-mld-dol-elektrowni-weglowych,494697.html?fbclid=IwAR3e8Dt2sCqq2P1jswqSosiYUDkY9s-t9bIo2P5WH1DNuNtOLN6XW90OJ_g
Elektroprosumeryzm korzystniejszy od korporacyjnego OZE
Region górniczy – obejmujący kombinat Turów-Bogatynia oraz jego dwuwariantową alternatywę, mianowicie Zgorzelecki Klaster WEK-OZE (wielkoskalowa energetyka korporacyjna- OZE) i elektroprosumencki powiat zgorzelecki – jest emanacją pułapki w której znalazła się cała polska elektroenergetyka, i której symbolem jest agencja NABE. Potrzebną odpowiedzią są działania praktyczne na rzecz transformacji w trybie przełomowym ( druga ustrojowa reforma elektroenergetyki i nowe prawo elektryczne)
https://ppte2050.pl/platforman/bzppte/static/uploads/operacjonalizacja%20TETIP2050%20-%20wrzesie%C5%84%202021.%20S%C5%82owo%20od%20Koordynatora%20Rady%20Programowej.pdf^
Przygotowała: Katarzyna Kubiczek, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
Redakcja: Radosław Gawlik, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
