Stanowisko w sprawie gazu łupkowego, ropy łupkowej, metanu z pokładów węgla oraz szczelinowania hydraulicznego

Data: 4 czerwca 2012

Tłumaczenie: My, koalicja organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną środowiska oraz zdrowia, mamy poważne obawy co do metody szczelinowania hydraulicznego (fracking) w pozyskiwaniu gazu łupkowego, ropy łupkowej i metanu z pokładów węgla (MPW) w Europie. W szczególności, ze względu na jego wpływ w następujących aspektach:

Klimat: nie ma zgody wśród naukowców, co do tego że niekonwencjonalny gaz (np. z łupków oraz MPW), będzie miał znacząco niższą całkowitą emisję gazów cieplarnianych w porównaniu do innych tradycyjnych paliw kopalnych (np. węgiel);

Energia: rozwój pozyskiwania gazu łupkowego i MPW odbędzie się kosztem tańszych i bezpieczniejszych strategii oszczędzania energii i przyspieszenia przejścia do energii odnawialnej i redukcji emisji gazów cieplarnianych;

Zanieczyszczenie wody: szczelinowanie hydrauliczne może spowodować skażenie wód powierzchniowych i podziemnych (w tym wody pitnej) toksycznymi substancjami chemicznymi stosowanymi w płynie szczelinującym* i zwiększenie stężenia w wodzie metanu, niebezpiecznych i radioaktywnych substancji, które naturalnie występują w łupkach i pokładach węgla;

Zużycie wody: szczelinowanie hydrauliczne związane jest z zatłaczaniem ogromnych ilości słodkiej wody pod ziemię, której znaczna część jest nie do odzyskania lub zanieczyszczona, bo ogromne ilości słodkiej wody są wymagane w operacjach szczelinowania. To stworzy znaczne naciski społeczne i środowiskowe, co najmniej na szczeblu lokalnym i regionalnym, zwłaszcza w regionach dotkniętych niedoborem wody;

Zanieczyszczenie powietrza: eksploatacja gazu niekonwencjonalnego powoduje emisję prekursorów sadzy i smogu, pyłu, metanu oraz gazu ziemnego;

Zanieczyszczenie gleby: szczelinowanie hydrauliczne niesie ze sobą ryzyko wycieków z zanieczyszczonych osadników, ścieków i niekontrolowanych emisji gazu z odwiertu;

Użytkowanie gruntów: szczelinowanie hydrauliczne zakłóca krajobraz i oddziałuje na obszary wiejskie i chronione;

Hałas: rozwój eksploatacji gazu łupkowego generuje zanieczyszczenie hałasem ze sprzętu i środków transportu, które oddziałuje na mieszkańców, zwierzęta gospodarskie i organizmy dziko żyjące;

Aktywność sejsmiczna: szczelinowanie hydrauliczne zwiększa ryzyko wystąpienia trzęsienia ziemi, które z kolei zwiększa zagrożenie uszkodzenia i przecieku gazu z odwiertu;

Łączny, zdrowotny i środowiskowy, wpływ na społeczności i pracowników górnictwa gazu niekonwencjonalnego: na przykład szczelinowanie hydrauliczne powoduje dodatkowe narażenie na toksyczne substancje chemiczne;

Społeczno-ekonomiczne oddziaływania na społeczności: szczelinowanie hydrauliczne może prowadzić do gwałtownych wzrostów i głębokich spadków w cyklach gospodarki lokalnej, podkopując bardziej zrównoważone jej gałęzie jak rolnictwo i turystyka.

1 * Lotne związki organiczne; kancerogeny, mutageny, substancje toksyczne dla rozrodu; substancje trwałe, ulegające bioakumulacji i toksyczne (PBT), substancje powodujące zaburzenia endokrynologiczne.

Wszystkie te efekty mają bezpośredni i pośredni wpływ na zdrowie pojedynczych osób i społeczeństwa. Wiele z tych oddziaływań ma nie tylko lokalny zasięg, ale mogą być odczuwalne w regionie, a nawet na całym świecie. Bez całościowej oceny naukowej wpływu szczelinowania hydraulicznego, boom gazu niekonwencjonalnego byłby eksperymentem na niespotykaną skalę na środowisku i zdrowiu ludzi.

Należy następnie zauważyć następujące fakty:

1. W celu ograniczenia globalnego ocieplenia poniżej 1,5 stopnia Celsjusza, a tym samym zapobiegnięcia niebezpiecznym zmianom klimatu, paliwa kopalne muszą być wycofane jak najszybciej. Uważamy, że energia odnawialna, oszczędzanie energii oraz znaczna redukcja emisji CO2 stanowią jedyną realną ścieżkę do zrównoważonej ekologicznie i zdrowotnie przyszłości. Eksploatacja niekonwencjonalnych paliw kopalnych, takich jak gaz łupkowy, ropa łupkowa i metan z pokładów węgla zwiększy całkowitą emisję gazów cieplarnianych, ponieważ dalszy rozwój tych paliw spowoduje wzrost światowego uzależnienia od nich, a tym samym spowolni wdrażanie na dużą skalę czystych ekologicznie zasobów energii odnawialnej i oszczędzania energii .

2. Szczelinowanie hydrauliczne jest działaniem wysokiego ryzyka, które wpływa na zdrowie ludzi i środowisko naturalne. Szczelinowanie hydrauliczne dla eksploatacji niekonwencjonalnych paliw kopalnych koliduje z zaangażowaniem UE w osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony środowiska, jak zawarto w art 37 Karty Praw Podstawowych. Również artykuł 35 Traktatu zobowiązuje UE do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego we wszystkich unijnych politykach i działaniach. UE ma za zadanie rozwijać politykę ochrony środowiska w oparciu o „zasadzie ostrożności oraz na zasadach działania zapobiegawczego, naprawiania szkody w pierwszym rzędzie u źródła i na zasadzie „zanieczyszczający płaci”.” (art. 191, Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Dlatego uważamy, że rozwój eksploatacji gazu ze złóż niekonwencjonalnych w UE stoi w sprzeczności z unijnymi zobowiązaniami traktatowymi.

3. Wierzymy, że wyżej wymienione zasady zostały naruszone z powodu braku:

– Kompleksowej i szczegółowej analizy wykonanej przez niezależny podmiot ram regulacyjnych UE, a dotyczy to zarówno fazy eksploracji jak i eksploatacji;

– Sekcji w Ramowej Dyrektywie Wodnej lub powiązanych z nią aktach prawnych (np. dotyczących wód podziemnych, czy środowiskowych norm jakości) uwzględniających specyfikę szczelinowania hydraulicznego;

– Badań naukowych nad zanieczyszczeniem powietrza i długoterminowymi skutkami zdrowotnymi związanymi ze szczelinowaniem hydraulicznym ;

– Badań naukowych nad związanym ze szczelinowaniem hydraulicznym zanieczyszczeniem wód i długoterminowymi skutkami zdrowotnymi (zarówno zanieczyszczenia ze strony naturalnie występujących substancji niebezpiecznych i radioaktywnych, uwalnianych w procesie szczelinowania hydraulicznego, jak i ze strony metanu i innych zanieczyszczeń z płynu szczelinującego oddziaływujących z produktami dezynfekującymi wodę itp. ), ;

– Pełnej oceny zdolności wszystkich stosownych oczyszczalni ścieków we wszystkich krajach objętych szczelinowaniem hydraulicznym do uzdatnienia płynu szczelinującego, oraz kosztów uzdatniania wody na podstawie zasady „zanieczyszczający płaci”;

– Pełnej oceny zdolności do monitorowania i egzekwowania organów państw członkowskich we wszystkich innych obszarach oddziaływania;

– Naukowej oceny transgranicznych zagrożeń związanych z zanieczyszczeniem wody i powietrza, z konsultacjami publicznymi;

– Zielonej Księgi Komisji Europejskiej z pełnym publicznym udziałem wszystkich zainteresowanych stron, na tematy dotyczące wpływu działań związanych ze szczelinowaniem hydraulicznym, które nie są objęte istniejącymi regulacjami UE;

– Jasnego i wiążącego zestawu dokumentu referencyjnego dla najlepszych dostępnych technologii (BREF) dla operatorów szczelinowania hydraulicznego.

4. Do tej pory nie ma spójnego procesu w Europie, który właściwie włącza obywateli i społeczności w podejmowanie decyzji związanych z gazem łupkowym, ropą łupkową lub metanem z pokładów węgla. Wolne i w pełni doinformowany konsensus lokalnych społeczności nie jest stosowany w większości projektów szczelinowania hydraulicznego zarówno przed fazą eksploracji jak i eksploatacji, podczas gdy powinien być on umieszczony w centrum dyskusji.

5. Firmy zaangażowane w szczelinowanie hydrauliczne nie ujawniają wyczerpującego i szczegółowego wykazu stosowanych substancji chemicznych dla każdego projektu, co sprawia, że niemożliwa jest ocena zagrożeń środowiskowych i zdrowotnych eksploracji i eksploatacji (w tym skutków długoterminowych). Obecnie różne terminy i wymogi w rozporządzeniu REACH oznaczają, że informacje na temat substancji chemicznych nie są od razu powszechnie dostępne i regulacje REACH dla szczelinowania hydraulicznego mogą nie wejść w życie przez dłuższy czas.

Dopóki wszystkie te problemy są odpowiednio opisane, uważamy że dalsze działania odnośnie gazu łupkowego, ropy łupkowej i metanu z pokładów węgla nie powinny być realizowane. Apelujemy do wszystkich państw członkowskich o zawieszenie wszystkich realizowanych działań, o uchylenie pozwoleń i zakazanie jakichkolwiek nowych projektów, czy to eksploracji czy eksploatacji.

Komisja, jako strażnik traktatów, powinna zapewnić aktualną i pełną zgodność prawa Państw Członkowskich ze wszystkimi przepisami UE, które odnoszą się do gazu łupkowego, ropy łupkowej i metanu z pokładów węgla i przedstawić wnioski legislacyjne, aby doprecyzować aspekty które jeszcze nie są skutecznie uregulowane w prawie unijnym.

Apelujemy również do UE, jej państw członkowskich i europejskich instytucji finansowych, aby zaprzestać wsparcia finansowego i politycznego dla przedsięwzięć dotyczących gazu łupkowego, ropy łupkowej i metanu z pokładów węgla. Wszelkie finansowe i polityczne wsparcie dla przedsięwzięć dotyczących gazu łupkowego w krajach Globalnego Południa powinna być przekierowywana w stronę produkcji i promocji odnawialnych źródeł energii oraz oszczędności energii, zgodnie z Milenijnymi Celami Rozwoju.

Aby uzyskać więcej informacji, skontaktuj się z:

Antoine Simon, Friends of the Earth Europe Tel: +32 (0) 2 893 10 18, Mob: +32 (0) 486 685 664, email: antoine.simon@foeeurope.org„>antoine.simon@foeeurope.org
Geert De Cock, Food and Water Europe Tel: +32 (0) 2 893 10 45, Mob: +32 (0) 484 629 491, email: gdecock@fweurope.org„>gdecock@fweurope.org
Lisette van Vliet, Health and Environment Alliance Tel: +32 (0) 2 234 36 45, Mob: +32 (0) 484 614 528, email: lisette@env-health.org„>lisette@env-health.org