„Musimy jednak zapewnić takie tempo zmian, jakie będzie dostosowane
do potrzeb polskiej gospodarki, do potrzeb polskiego społeczeństwa.”
Mateusz Morawiecki o polskiej polityce klimatycznej
„Po każdej wojnie ktoś musi posprzątać.”
Wisława Szymborska
Zwycięzca, wojna, głód i śmierć, czyli czterej jeźdźcy apokalipsy. Co oznacza ta symbolika i dlaczego akurat czterech? Wiadomo, że jeźdźcy zapowiadają dopiero zbliżający się koniec świata i sąd ostateczny. Kiedy Angela Merkel przyjechała do Warszawy na spotkanie z premierem Morawieckim i w słoneczny dzień na tle uroczego Pałacu na Wodzie słuchała o tym, jak premier Morawiecki mówi o naszym narodowym i kosztownym odejściu od węgla, mogło się wydawać , że katastrofa to jakaś odległa sprawa. Przypominały o niej jednak na „paskach” komentarze o 20 rocznicy zamachów na Word Trade Center, skomplikowana sytuacja na granicy z Białorusią czy o suszy i pożarach w Hiszpanii. Koniec lata rozpieszczał pogodą w Polsce, ale niestety na horyzoncie słychać „tętent” koni. Ta symboliczna czwórka to chyba dzisiaj powietrze, woda, ogień i ziemia. Średnia temperatura powietrza w Polsce w okresie czerwiec-sierpie ń była bliska 1,0°C powyżej średniej z lat 1991-2020. Huragany, powodzie, pożary w USA, Kanadzie , Turcji, Włoszech, Hiszpanii, Grecji i Niemczech przypominają coraz bardziej, że obecnie stawką jest przetrwanie naszej cywilizacji. UE podejmuje ogromne starania co do neutralności klimatycznej, ale na świecie wrócił do gry element, który oddala poczucie zagrożenia katastrofą klimatyczną. Wojna, terroryzm, zbrojenia, wydatki na obronność wydają się ważniejsze niż ochrona zdrowia i życia. Ochrona gospodarki oceniana jest jako ważniejsze zadanie niż przeciwdziałanie i adaptacja do zmiany klimatu. Zaczyna się czas zaklinania rzeczywistości. O tym, że polityka klimatyczna nie zwalnia przypominają chyba tylko ceny uprawnień do emisji – przekroczona została cena 60 euro za tonę emisji. Dla porównania – jeszcze w marcu było to 40 euro/tonę CO2, a w maj u 50 euro.
Wbrew temu rząd powtarza, że w Polsce prąd nie podrożeje, Izabela Kloc przestrzega przed niemieckimi zielonymi, którzy mogą wygrać pochód o fotel kanclerza Niemiec. Kandydat CDU Armin Laschet „dołuje” w sondażach, nie pomaga mu też fakt, że przez lata popierał plany rozbudowy odkrywki Garzweiler i zniszczenia okolicznych miejscowości. Niemcy od lat rozwijają OZE, dlatego nie jest tak łatwo przekonać ludzi do „konieczności” dalszego wydobycia węgla brunatnego. Ale także i w Polsce poparcie dla OZE rośnie w ogromnym tempie i rozmiarze. Do tego kolejne afery związane z nieprawidłowościami przy elektrowni i kopalni Turów, przy elektrowni Jaworzno, przy wyrzucanych państwowych pieniądzach w błoto wpływają zapewne na to, że Polacy zupełnie inaczej rozumieją dzisiaj niezależność energetyczną. Z badania pt: “Polacy i fotowoltaika 2021” wynika, że jednym z ważniejszych aspektów, który m otywuje Polaków do inwestycji w panele fotowoltaiczne, jest niezależność. Aż 72 proc. Polaków chciałaby, by ich dom był niezależny energetycznie, a 22 proc. chciałaby przynajmniej częściowej niezależności. Nie jest to istotne dla zaledwie 6 proc. ankietowanych.
Rozwój nowych technologii ma jednak ciemne strony – pierwiastki ziem rzadkich. Lit, miedź, kobalt a także złoto wydobywane są w coraz bardziej kontrowersyjnych miejscach i w nieludzkich warunkach. Okazuje się, że gdyby w Afganistanie zapanował pokój i w miarę dobre warunki do stosunków międzynarodowych kraj mógłby stać się jednym z najbogatszych w regionie w ciągu dekady właśnie ze względu na eksport zasobów. Pytanie tylko do kogo trafiłyby pieniądze z handlu surowcami i na co te pieniądze zostałyby przeznaczone.
Klimat ma zatem ciężko. Ciepły wrzesień i plażowa pogoda, wizja łagodnej zimy raczej cieszą niż martwią. Uwaga skupiona jest na Usnarzu Górnym, a nie na Turowie, rojącym o paleniu węgla do 2044r. Dlatego tak ważne jest aby zdobywać uwagę. W związku ze zbliżającym się szczytem COP26 chrześcijańscy przywódcy – papież, patriarcha Konstantynopola i zwierzchnik światowej Wspólnoty Anglikańskiej – zaapelowali do państw ONZ o większą determinację w działaniach na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu. Trudno powiedzieć co planują polscy księża i biskupi. Wiadomo natomiast co planują aktywiści – mają dosyć „gadania” i „nic nie robienia”. „Jeśli nie odejdziemy od spalania paliw kopalnych, sytuacje ekstremalne, jakie niesie ze sobą katastrofa klimatyczna, staną się naszą codziennością. Nie zamierzamy siedzieć bezczynnie i czekać, aż polityczki i politycy zgotują nam taki los swoim tchórzostwem i krótkowzrocznością. Dlatego domagamy się od rządu działań na miarę kryzysu, w jakim się znajdujemy” – protestowali aktywiści pod Ministerstwem Aktywów Państwowych.
Czuję, że czekają nas trudne czasy, kiedy trzeba będzie wciąż utrzymywać katastrofę klimatyczną na agendzie. Zmiany czyli redukcja emisji o 55% do 2030 wydają się „kosmicznie” trudne. Także dlatego, że różne kraje „suwerennie” traktują fakty przyrodnicze. Są także jaskółki zmiany. Cieszy, że np. w Berlinie uniwersytety zadeklarowały, że od semestru zimowego będą w stołówkach serwować bardziej ekologiczne jedzenie. Z drugiej strony brytyjski rząd ogłosił, że zabroni importu i eksportu odciętych płetw rekina oraz jakichkolwiek produktów zawierających ten kontrowersyjny składnik. Wow. Możemy się też cieszyć, że Algieria jako ostatni kraj na świecie wycofała z użycia benzynę ołowiową, tylko nie wiem dlaczego wydawało mi się, że to już dawno temu nastąpiło.
Hanna Schudy
Odkrywki
Pod prąd sierpień-wrzesień a w nim o negocjacjach polsko-czeskich w martwym punkcie, kampanii na kanclerza Niemiec w kontekście protestów antyodkrywkowych i o zakończonym jubileuszu pleneru artystów Ziemia Zgorzelecka 1971 r.
- http://eko.org.pl/odkrywki.php?dzial=6&kat=18&art=467
- https://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,35771,27500133,artysci-przez-cale-lato-tworzyli-w-opolnie-zdroju-znikajacym.html
Regiony zabiegają o transformację
(źródło: swiatoze.pl)
Inicjatywa „Reboost – a Boost for Rural Lignite Regions” ma na celu zaangażowanie wschodniej Wielkopolski, niemieckich Łużyc i rumuńskiego regionu Gorj w planowanie zmian i umożliwienie stworzenia oraz wdrożenia strategii zrównoważonego rozwoju w ramach Planu inwestycyjnego Europejskiego Zielonego Ładu oraz mechanizmu sprawiedliwej transformacji.
Po Bełchatowie kolej na Bogatynię – tylko, że wciąż nie znamy daty zakończenia wydobycia
(źródło: cire.pl)
W Bogatyni powstać ma Centrum Rozwoju Kompetencji w celu przekwalifikowania pracowników zatrudnionych w branży górniczej w obliczu czekającej nas transformacji energetycznej w ramach Zielonego Ładu.
Coraz mniej węgla brunatnego
(źródło: 300gospodarka.pl)
W 2020 roku wyprodukowano 246 milionów ton węgla brunatnego. To 64-procentowy spadek w stosunku do poziomu z 1990 roku. Polska znowu znalazła się w grupie krajów wspólnoty – tym razem sześciu – które są największymi konsumentami węgla brunatnego ( i emitentami dwutlenku wegla). To po kolei: Niemcy (44 proc.), Polska (19 proc.), Czechy (12 proc.), Bułgaria, Rumunia oraz Grecja.
Turów to dla polskiej strony „lokalny problem
(źródło: wroclaw.wyborcza.pl)
Premier Mateusz Morawiecki dyskusję wokół kopalni Turów określił “trudnym, lokalnym sporem”, dodając, że “takich problemów mamy dziesiątki”.
- https://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,35771,27568406,czeski-hetman-o-slowach-morawieckiego-ws-turowa-nie-chodzi.html
- https://www.euractiv.pl/section/grupa-wyszehradzka/news/polska-czechy-turow-unia-europejska-tsue/
Energetyka konwencjonalna
Awarie w nowych blokach (!) elektrowni Turów, Jaworzno, Ostrołęka…która elektrownia następna?
(źródło: wnp.pl)
Nowy blok w Turowie został już uruchomiony, ale wciąż nie pracuje z pełną mocą. Teraz okazuje się, że kosztujący ponad 6 mld zł węglowy blok 910 MW w Elektrowni Jaworzno III, uruchomiony z opóźnieniem w 2020 r., został wyłączony z powodu usterek. Wcześniej elektrownia Ostrołęka rozpoczęła budowę, po czym projekt upadł. Ministerstwo Aktywów Państwowych zalicza kolejną wpadkę.
Atom ZE PAK – czy elektrownia atomowa będzie przypominać odkrywkę Tomisławie
(źródło: businessinsider.com.pl)
Problem z atomem w Polsce często sprowadza się do wiarygodności podmiotów, które chcą się tego podjąć. Zygmunt Solorz jeszcze nie rozwiązał problemu transformacji czy rekultywacji regionu, a już planuje elektrownię jądrową – pierwszą w Polsce. Technologia „małych” reaktorów atomowych ma pochodzić zza granicy i jeszcze nigdzie nie została sprawdzona w skali przemysłowej.
Rozjanie zostawiają Solorza z planami atomowymi
(źródło: wyborcza.biz)
Plany były poważne, ale rosyjska korporacja Rosatom postanowiła zbudować fabrykę akumulatorów do aut na prąd na terenie planowanej elektrowni atomowej w Kaliningradzie.
Nord Stream II gotowy – Tusk krytykuje stanowisko Niemiec
(źródło: money.pl)
Rosyjski koncern Gazprom poinformował w piątek o zakończeniu budowy gazociągu Nord Stream 2. Prace przy układaniu rurociągu na dnie Bałtyku zakończyły się 6 września. Donald Tusk mówi o „egoizmie” Niemiec.
Produkcja stali bez węgla koksującego
(źródło: biznesalert.pl)
Pierwszą partia stali wyprodukowanej bez wykorzystania węgla koksującego już gotowa.
Niemiecka elektrownia Datteln IV niezgodny z prawem
(źródło: pl.clientearth.org)
Sąd w Nadrenii Północnej-Westfalii orzekł, że pozwolenie na budowę najnowszej elektrowni w Niemczech, Datteln IV, zostało wydane niezgodnie z prawem. Niemcy nie wydobywają węgla kamiennego, sprowadzają go m.in. z Kolumbii.
Metan
Metan pod lupą – bardziej niebezpieczny niż dwutlenek węgla
(źródło: euractiv.pl)
Metan ma zdecydowanie większe zdolności „ocieplające” planetę niż dwutlenek węgla. Metan ulatnia się w niemalże całym procesie pozyskiwania gazu ziemnego, jest też efektem rolnictwa przemysłowego oraz chowu przemysłowego zwierząt. Unia Europejska oraz Stany Zjednoczone podjęły decyzję o wspólnym dążeniu do zmniejszenia emisji metanu o 30 proc. do 2030r.
- https://www.euractiv.pl/section/energia-i-srodowisko/news/ue-usa-metan-klimat-energetyka-emisje-ekologia/
- https://cordis.europa.eu/article/id/422140-back-to-square-one-methane-emissions-are-rising-again-study-shows/pl
Klimat
Nowy raport IPCC – wciąż możemy uniknąć apokalipsy, ale trzeba działać już teraz
(źródło: koalicjaklimatyczna.org)
Nowy raport stwierdza, że jeśli nie nastąpią szybkie i radykalne redukcje emisji gazów cieplarnianych do 2030 r., szanse zatrzymania wzrostu globalnej temperatury na poziomie poniżej 1,5°C lub przynajmniej 2°C, będą już poza naszym zasięgiem. Bez odpowiednich działań, może to nastąpić w ciągu najbliższych 20 lat.
- http://www.koalicjaklimatyczna.org/raport-ipcc-zmiany-klimatyczne-powszechne-szybkie-i-nasilajace-sie-czas-ucieka
- https://www.pl.clientearth.org/polska-nie-moze-byc-pasazerem-na-gape-transformacji-dla-klimatu/
Alert dla drzew – raport botaników
(źródło: tvn24.pl)
Około 17 tysięcy gatunków drzew jest zagrożonych wyginięciem – wynika z opublikowanego w Paryżu raportu “Stan drzew na świecie”.
Zmian klimatu zabija ludzi
(źródło: euractiv.pl)
W latach 1970-2019 zmiany klimatu spowodowały śmierć 115 osób i straty 202 mln dolarów amerykańskich dziennie ( razem w tym okresie ponad 2 mln ludzi zginęło oraz 3 640 mld dol. strat), wynika z raportu Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO).
- https://www.euractiv.pl/section/energia-i-srodowisko/news/susza-klimat-zmiany-klimatyczne-katastrofa-klimatyczna-swiatowa-organizacja-meteorologiczna-atlas-powodz/
- http://healpolska.pl/aktualnosci/kryzys-klimatyczny-juz-dzis-zagraza-zdrowiu-dzieci-takze-w-polsce-raport-wplyw-zmiany-klimatu-na-zdrowie-dzieci/
IDA – Ameryka pogrążona w zniszczeniach po huraganie
(źródło: rmf24.pl)
Zginęło co najmniej 46 osób. Skalę zniszczeń można zobaczyć na zdjęciach satelitarnych.
Ceny uprawnień do emisji szybują
(źródło: 300gospodarka.pl)
Od początku 2021 roku ceny uprawnień do emisji dwutlenku węgla wzrosły o kilkadziesiąt procent. W czerwcu było to ponad 50 euro za tonę. Dzisiaj cena uprawnień sprzedanych przez Polskę przekroczyła 60 euro.
Gazy cieplarniane – dwutlenek węgla to dopiero początek
(źródło: national-geographic.pl)
Węgiel nie jest jedynym zmartwieniem. Równie szkodliwe jest masowe wydobywanie innych paliw kopalnych. Wiąże się to z emisją metanu.
Syberia płonie!!!
(źródło: smithsonianmag.com)
Sprzężenia zwrotne coraz bardziej napędzają zmianę klimatu.
OZE
Transformacja Energetyczna Ponad Podziałami i newsletter -Obserwator 8.21, a w nim o owych regulacjach, badaniach naukowych czy planach dekarbonizacji w Polsce i na świecie. Piszemy też o nowych dotacjach unijnych na transformację – Polska będzie największym beneficjentem funduszy – ma dostać ok. 43% budżetu (ok. 20 mld zł). Nasz kraj ma już zatwierdzone pierwsze programy na budowę inteligentnych sieci energetycznych, renowację budynków oraz rozbudowę sieci w celu przyłączania stacji ładowania samochodów elektrycznych.
Program Bauhaus – więcej wsparcia dla propagowania ekologicznego stylu życia
(źródło: wroclaw.wyborcza.pl)
Jak sprawić, aby miasta były nie tylko ekologiczne, ale także przyjazne mieszkańcom, niezbyt drogie, a do tego estetyczne?
Coraz więcej OZE
(źródło: biznesalert.pl)
Polska osiągnie cel 15 procent udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu za 2020 rok – ocenił wiceminister klimatu i środowiska Ireneusz Zyska.
Czy wielkie farmy OZE będą wypierać pola uprawne?
(źródło: forsal.pl)
Senat chce, by z przepisów noweli ustawy o OZE wykreślić artykuł pozwalający przekazywać grunty rolne pod OZE bez przetargu m.in. spółkom Skarbu Państwa. Wcześniej Sejm zgodził się, aby w trybie bezprzetargowym przekazywać w dzierżawę spółkom Skarbu Państwa pod budowę OZE grunty rolne z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Polacy za niezależnością
(źródło: sunsol.pl)
Z badania “Polacy i fotowoltaika 2021” wynika, że ponad 70% z nich chce być niezależna od zewnętrznych dostawców energii, a 22% chciałaby uniezależnić się od nich częściowo. Okazuje się również, że Polacy są świadomi form dofinansowania tego typu inwestycji.
Made in Poland: Super OZE na żaluzjach
(źródło: green-news.pl)
Perowskitowe żaluzje zamontowane na lubelskim budynku będą pełnić dwie funkcje: produkować energię i chronić budynek przez upałem i chłodem. Są sterowane automatycznie i skomunikowane ze stacją pogodową zamontowaną na dachu budynku.
Niska Emisja
– Polski Alarm Smogowy apeluje do wszystkich spóźnialskich gmin, które nie przystąpiły jeszcze do Programu Czyste Powietrze, by to zrobiły. Czas na to upływa 15 września. Wszyscy samorządowcy, którzy nie chcą otworzyć punktów beneficjenta i przystąpić do programu, tak naprawdę działają na szkodę mieszkańców swoich gmin” – komentuje dla SmogLabu Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego.
Nie będzie stref czystego powietrza w miastach
(źródło: polskialarmsmogowy.pl)
Jeśli rząd nie przyjmie ustawy o Strefach Czystego Transportu (SCT) w miastach, czeka nas zalew tanich, starych diesli, a więc aut, które emitują najwięcej zanieczyszczeń – ostrzega Polski Alarm Smogowy.
Choroby neurodegeneracyjne a smog
(źródło: youtube.com)
“Coraz więcej badań pokazuje związek między zanieczyszczeniami powietrza z transportu a rozwojem chorób neurodegeneracyjnych: otępieniem, demencją, chorobą Alzheimera”.
Redakcja:
Radosław Gawlik, Hanna Schudy, Witold Miklaszewski
Wydaje: Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA przy współpracy przedstawicieli Ogólnopolskiej Koalicji “Rozwój TAK – Odkrywki NIE”.
Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, ul. Białoskórnicza 26, 50-134 Wrocław